تحلیل پیشران های مدیریت مراتع در همه گیری بیماری کووید-19 در استان گلستان

مدیریت مراتع نیازمند دیدگاه نوآورانه و رهیافت های آینده نگر برای مقابله با چالش های نوظهور می باشد. تغییر اقلیم و بیماری های جدید از جمله این چالش ها می باشند که لازم است با توجه به تاثیر آن ها، راهبردهای مناسب برای آینده مراتع پیش بینی شود. هدف تحقیق حاضر شناسایی پیشران های مدیریت مراتع در شرایط همه گیری کووید-19 بود. بدین منظور و با روش توصیفی-تحلیلی و تحلیل اثرات متقابل به بررسی برهمکنش بیماری کووید-19 با مولفه های اصلی مدیریت مراتع (مرتعدار، دام، مرتع) پرداخته شد. پس از تدوین 24 عامل موثر بر مدیریت مراتع با فنون کیفی، اطلاعات مورد نیاز با پرسشنامه از 30 نفر از کارشناسان و خبرگان مرتعدار در سطح استان گلستان که در پاییز سال 1400 که با روش هدفمند انتخاب شدند، جمع آوری و با نرم افزار MICMAC تجزیه و تحلیل گردید. نتایج بیانگر وضعیت بی ثبات (ناپایدار) سیستم مدیریت مراتع استان گلستان بود. بر اساس میزان اثرگذاری مستقیم و غیرمستقیم عوامل، مهم ترین پیشران های مدیریت مراتع شامل شش عامل مربوط به مولفه «مرتعدار»، دو عامل مربوط به مولفه «مرتع» و یک عامل مربوط به مولفه «دام» می شدند که به ترتیب عبارت بودند از: «احساس مالکیت مرتع در مرتعداران»، «سطح دانش و مهارت مرتعداران»، «تاج پوشش و تولید علوفه مرتع»، «پایبندی به اصول مرتعداری»، «مشارکت و کار گروهی مرتعداران»، «سهم مرتع در معیشت مرتعدار»، «امنیت شغلی مرتعداران»، «مدت حضور دام در مرتع» و «وجود آب شرب در مرتع». این در حالی بود که همه گیری بیماری کووید-19 به عنوان یک عامل در مدیریت مراتع درنیامده بود، زیرا نه بر سیستم مدیریت مراتع تاثیرگذار بود و نه از سایر عوامل این سیستم تاثیر پذیرفته بود. با توجه به یافته ها، سناریوی مناسب برای آینده تدوین و پیشنهادهای کاربردی ارایه شدند.