اثر تعاملی حکمرانی خوب و رانت نفت بر امید به زندگی در ایران

درآمدهای نفتی به عنوان بخش مهمی از درآمدهای دولت در اقتصاد وابسته به نفت ایران، نقش قابل توجهی در تامین مخارج بخش عمومی ازجمله بخش سلامت و بالتبع اثرگذاری بر برون داده های سلامت دارد. از طرفی، چگونگی استفاده و مدیریت درآمدهای نفتی عامل مهمی در نحوه این اثرگذاری می باشد. بر این اساس، هدف اصلی این مطالعه بررسی اثر تعاملی حکمرانی خوب و رانت نفت بر امید به زندگی در ایران بود.

روش پژوهش: 

مطالعه توصیفی- تحلیلی حاضر با استفاده از داده های سری زمانی کشور ایران به بررسی رابطه تعادلی کوتاه مدت و بلندمدت بین شاخص برون داد سلامت، درآمد سرانه، رانت نفت، شاخص حکمرانی خوب و اثر متقاطع (تعاملی) حکمرانی خوب و رانت نفت طی دوره ی زمانی 2020-1985 پرداخته است. داده های مورداستفاده از پایگاه داده ای شاخص های توسعه جهانی متعلق به بانک جهانی و راهنمای ریسک بین المللی کشوری گردآوری شدند. هم چنین، برآورد مدل با استفاده از آزمون هم انباشتگی کرانه ها و روش خود رگرسیون با وقفه های توزیعی و تحلیل داده ها به کمک نرم افزار Eviews 10 انجام شد.

نتایج نشان می دهد که در کوتاه مدت و بلندمدت افزایش رانت نفت، شاخص برون داد سلامت را در کشور بهبود می بخشد. 1 درصد افزایش در سهم رانت نفت از تولید ناخالص داخلی، در بلند مدت و کوتاه مدت، امید به زندگی را در کشور، به ترتیب حدود 0/101و 0/668 درصد افزایش می دهد. اما اثر تعاملی رانت نفت و شاخص حکمرانی خوب در کوتاه مدت و بلندمدت با ضرایب 0/84 - و 0/515- ، منفی و معنی دار است؛ که نشان می دهد رانت نفت از طریق تضعیف شاخص های حکمرانی خوب به کاهش امید به زندگی منجر می شود.

بر اساس یافته های این مطالعه می توان گفت رانت نفت در ذات خود برای ارتقای سلامت در کشور مفید است؛ اما نحوه ی استفاده و مدیریت نادرست آن باعث می شود که بخش سلامت به خوبی از این نعمت بهره مند نشود و حتی این نعمت به نقمت تبدیل شود.