کاربست مطالعه مشاهده ای به منظور طراحی پیاده راه شهری براساس الگوهای رفتاری کاربران؛ نمونه پژوهی: حاشیه رودخانه بابلرود در بابلسر

بیان مساله: 

ساختارهای طبیعی در کالبد شهرها باعث ارتقای کیفیت و پایداری آن ها می شوند. عبور رودخانه از شهرها نقش بسزایی در روند حیات شهری دارد. فضاهای رودکناری با توجه به مکان قرارگیری شان، می توانند فضای طبیعی/ شهری باشند؛ کناره ی بابلرود در بابلسر با وجود سبزینگی، رود، مراکز تفریحی- تجاری و حضور دست فروشان، توسط شهروندان مورد توجه قرار گرفته است. مهم ترین مسیله در این محدوده، عدم انعطاف پذیری فضا است که باعث اختلال فعالیت ها و بروز رفتارهای مختلف، متداخل و متضاد توسط کاربران می شود. برخلاف پتانسیل بالا، این منطقه بیشتر به شکل گذرگاهی است که اکثر کاربران آن، فقط در حال حرکت بدون هدف بوده و اگر توقفی صورت پذیرد، کوتاه و به منظور رفع خستگی است.

سوال تحقیق: 

 چگونه می توان از الگوهای رفتاری کاربران در طراحی محیط بهره جست؟ 2 پیشنهادات طراحی معماری در حاشیه بابلرود واجد چه ویژگی هایی باشد تا پاسخگوی الگوهای رفتاری کاربران باشد؟

اهداف تحقیق: 

این پژوهش سعی دارد تا با مشاهده ی رفتار کاربران کناره ی رودخانه و تحلیل آن ها، به شناخت کلی از نیازهای شهروندان رسیده تا در نهایت با تجسم حرکات و رفتار مردم در محدوده ای خاص، ارتباط بین معماری، حرکت و رفتار را برقرار ساخته و دست به ارایه پیشنهاداتی به منظور بهسازی این فضای شهری بزند.

روش تحقیق:

 مرحله اول، به مشاهده اکتشافی اختصاص یافت؛ در مرحله دوم به مدت 48 روز (4 روز در هر ماه (روزهای شنبه، دوشنبه، پنجشنبه و جمعه) به مدت یکسال) برداشت رفتاری در محدوده صورت گرفت. در مرحله ی سوم، همزمان با انجام مشاهدات با استفاده از مصاحبه از کاربران، ارتباط مستقیم و بدون واسطه با مخاطب به منظور جمع آوری اطلاعات، برقرار شده و اطلاعات از طریق تحلیل محتوای کیفی بررسی شدند.

مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق:

 نتایج پژوهش نشان می دهند مهم ترین عوامل تاثیرگذار در رفتارهای مختلف مشاهده شده که باعث بهبود کیفیت، افزایش جذابیت و حضورپذیری کاربران در فضا می شود عبارتند از: بهبود کیفیت کفپوش و کف سازی مناسب برای رفتارهای مختلف، افزایش کیفیت، کمیت و جانمایی درست مبلمان شهری، تعریض مسیرها، بهره گیری مناسب از عوارض طبیعی موجود، ایجاد تنوع در مسیر و افزایش ایمنی و امنیت. به علاوه عدم انطباق رفتارها با فضاهای موجود برنامه ریزی شده، وجود فعالیت های کوچک و متمرکز در یک نقطه، مسیرهای فاقد امنیت و نظارت اجتماعی کافی موجب عدم استفاده ی کاربران و انحراف رفتار پیاده از مسیر خواهند شد. در انتها، اطلاعات استخراج شده از داده ها شامل مولفه، گویه، هدف، ویژگی های رفتارها و الزامات فضایی در قالب جدولی به عنوان نتیجه گیری نهایی ترسیم شد.