از رایانیتن تا رایانشی؛ نقش دستور زبان و الگوهای زبان فارسی در واژه گزینی

اخیرا برخی از دانشگاهیان در نام گذاری رشته ای دانشگاهی، عنوان «زبان شناسی رایانشی» را به کار برده اند. پیش از آن، این ترکیب در فرهنگستان زبان و ادب فارسی ساخته و منتشر شده است. در این مقاله درباره طرز ساخته شدن جزء دوم این نام، یعنی «رایانشی» و ریشه و ماخذ آن بحث شده و نشان داده شده است ساخت این کلمه که از زبان پهلوی گرفته شده، با قواعد زبان، دستور زبان فارسی و نیز الگوهای زبانی فارسی امروز در تعارض بوده و غلط است؛ همچنان که کلمه رایانه که ساخته فرهنگستان زبان ایران (فرهنگستان دوم) در برابر کامپیوتر بوده، بنا بر قواعد زبان فارسی، غلط است و اگرچه مشکلات کمتری از «رایانشی» دارد، به دلیل کثرت کاربرد، می شود آن را پذیرفت. البته کلمه کامپیوتر در زبان فارسی جاافتاده و رایج بود و نیازی به ساخت معادل برای آن نبود و امروز نیز از رایانه رایج تر است. در این مقاله نشان داده شده که کاربرد کلمه اخیر، یعنی «رایانشی» به هیچ وجه پذیرفتنی نیست.