تعیین اثربخشی الگوی فرزندپروری کارآمد در مادران مطلقه بر رابطه والد-فرزند و شایستگی حس والدینی

طلاق والدین بر نگرش فرزندان درباره زندگی زوجی آن ها در آینده و چگونگی ادراک ساختار خانواده و تعامل والدین با فرزندان اثرگذار است. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی الگوی فرزندپروری کارآمد در مادران مطلقه بر رابطه والد-فرزند و شایستگی حس والدینی بود.

روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی بود که با طرح پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه های آزمایش و گواه انجام شد. جامعه آماری را مادران مطلقه دارای فرزند نوجوان مراجعه کننده به مراکز مشاوره و روان شناسی شهر تهران تشکیل دادند. از بین آن ها سی نفر داوطلب واجد شرایط به صورت تصادفی وارد مطالعه شدند و به تصادف در گروه های آزمایش و گواه (هر گروه پانزده نفر) قرار گرفتند. هر دو گروه در مراحل پیش آزمون و پس آزمون، مقیاس رابطه والد-فرزند (فاین و همکاران، 1983) و مقیاس احساس والدین از شایستگی (گیبود-والستون و واندرسمن، 1978) را تکمیل کردند. برنامه فرزندپروری کارآمد روی گروه آزمایش به صورت هشت جلسه نوددقیقه ای و هر جلسه هفته ای یک بار اجرا شد؛ اما گروه گواه هیچ برنامه درمانی دریافت نکرد. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس در نرم افزار SPSS نسخه 24 صورت گرفت و سطح معناداری آزمون ها 0٫05 در نظر گرفته شد.

نتایج نشان داد، در متغیرهای رابطه والد-فرزند (احساسات مثبت، تنفر و گم گشتی نقش، هویت و ارتباطات) و شایستگی حس والدینی، بین گروه های آزمایش و گواه در پس آزمون، بعد از حذف اثر پیش آزمون، تفاوت معناداری وجود داشت (0٫001>p)؛ همچنین آموزش فرزندپروری کارآمد توانست 41درصد احساسات مثبت و 86درصد هویت و 69درصد ارتباطات را افزایش دهد و 63درصد تنفر و گم گشتی نقش را کم کند؛ همچنین آموزش فرزندپروری کارآمد 79درصد حس شایستگی والدینی را افزایش داد.

براساس یافته های پژوهش نتیجه گرفته می شود، آموزش الگوی فرزندپروری کارآمد به مادران مطلقه روش مناسبی برای بهبود ارتباط والد-فرزند و افزایش حس شایستگی والدین است.