ارزیابی خصوصیات هیدروژئوشیمیایی چشمه ها و چاه های شرق دشت گرگان

برای ارزیابی و مقایسه خصوصیات هیدروژیوشیمیایی برخی از چشمه ها و چاه های شرق دشت گرگان، از داده های هشت چشمه و چهارده چاه در یک دوره ده ساله (1394-1384) استفاده شد. در این پژوهش برای شناسایی فرایندهای هیدروژیوشیمیایی حاکم، منشا نمک ها محلول و آلودگی منابع آب زیرزمینی از دیاگرام های هیدروژیوشیمیایی، نسبت های یونی و نمودارهای ترکیبی استفاده شد. نتایج نشان داد که در نود درصد پارامترهای فیزیکوشیمیایی مورد بررسی، بین چاه ها و چشمه ها اختلاف معنی داری وجود ندارد. با توجه به توزیع مکانی پارامتر های هیدروشیمیایی، غلظت اکثر پارامترها در جهت جریان آب زیرزمینی در حال افزایش است؛ به طوری که میزان هدایت الکتریکی از 504 تا 4371 میکروموس تغییر می کند. نتایج نشان داد که Mg-HCO3، تیپ غالب آب و دو رخساره Ca-Mg-CO3-HCO3 و Mixed Ca-Mg-Cl-SO4 به ترتیب بیشترین فراوانی را در منابع آبی دارد. براساس دیاگرام گیبس، واکنش آب سنگ عامل اصلی در تغییر پارامترهای هیدروژیوشیمیایی در منابع آبی مورد مطالعه است. نتایج حاصل از نسبت های یونی و نمودارهای دو متغیره نشان داد که سنگ های آهکی و نفوذ آب شور، مهم ترین منابع تغذیه کننده آب زیرزمینی است. همچنین فرایند تبادل یونی نسبت به فرایند تبادل یونی معکوس، در میزان غلظت نهایی عناصر اصلی در آب زیرزمینی نقش موثرتری دارد. نتایج بررسی نمودارهای NO3/Cl و HCO3/Cl در مقابل Cl نشان داد که فعالیت های انسانی و نفوذ آب شور لایه های زیر سطحی به داخل آب زیرزمینی، در تغییر و تکامل هیدروژیوشیمیایی آب زیرزمینی نقش مهمی دارد.