مقایسه مردم سالاری دینی در اندیشه سیاسی امام خمینی و آیت الله نائینی

این نوشتار به مقایسه مردم سالاری دینی در اندیشه سیاسی آیت الله نایینی و امام خمینی می پردازد. مردم سالاری دینی یکی از پرسش های اساسی در ساحت فکر و اندیشه سیاسی ایران معاصر است. در نظام مردم سالاری دینی، محدوده نقش مردم را دین و آموزه های دینی تعیین می کند و مردم در متن دین و در چارچوب موازین دینی ایفای نقش می کنند. بررسی آراء و اندیشه های سیاسی آیت الله نایینی و امام خمینی در حیطه مردم سالاری نشان می دهد که این دو اندیشمند در میان علمای معاصر شیعه، گام های مهمی به سوی سازگاری دولت اسلامی با مبانی نظام های مردم سالاری نشان داده اند. در بطن آرای سیاسی این دو، درک معنایی خاص و بومی از مردم سالاری نهفته است که متناسب با آموزه های کلان دینی بوده است. ساختار اصلی هر دو اندیشه، بر قدرت و پشتوانه مردمی و دینی مبتنی است. همچنین از نظر شکلی، هر دو نظام به لحاظ تیوری در مجموعه نظام های مردم سالار دینی قرار می گیرند.