نقد و بررسی کتاب «بوم شناسی بانک بذر خاک»

کتاب «بوم شناسی بانک بذر خاک» توسط آقای دکتر رضا عرفانزاده تهیه و تدوین و توسط دانشگاه تربیت مدرس در سال 1399 منتشر شده است. مجموعه پیش رو، حاصل نتایج پژوهش های بیش از ده سال نگارنده و دانشجویانی است که در زمینه اکولوژی بانک بذر خاک و ارتباط آن با دیگر عوامل محیطی و روش های اندازه گیری آن انجام داده اند. درواقع، بانک بذر خاک، بخشی از فلور یک منطقه است و همانند پوشش گیاهی روزمینی باید مورد توجه قرار گیرد. اهمیت بانک بذر زمانی مشخص می شود که در اثر تخریب رویشگاه ها و به دنبال آن از بین رفتن پوشش طبیعی، این ذخایر ژنتیکی محفوظ مانده در خاک، در شرایط مساعد سبب احیای اراضی تخریب یافته می شوند.با توجه به اینکه این مجموعه اولین کتابی است که در زمینه بانک بذر خاک در ایران منتشر شده است، بهتر بود نگارنده درمورد تاریخچه مطالعات بانک بذر، به ویژه در ایران، مطالبی را ارایه کند. اولین مطالعه بانک بذر خاک در ایران به حدود 20 سال پیش مربوط می شود. در آن زمان طرح مشترکی میان موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور با دانشگاه Sheffield انگلستان برای مطالعه بانک بذر خاک ذخیره گاه بیوسفر ارسباران اجرا شد و مقالات حاصل از آن (در سال های 2001 و 2003)، اولین مطالبی بود که در موضوع بانک بذر خاک در کشور منتشر شد. پس از آن پژوهش های مختلفی در موسسه، همچنین در دانشگاه ها شروع شد که کتاب پیش رو نتایج تحقیقات انجام شده در دانشگاه تربیت مدرس است.کتاب «بوم شناسی بانک بذر خاک» در 269 صفحه و در 7 فصل شامل تعاریف و اهمیت بانک بذر خاک، نمونه برداری از خاک برای تخمین بانک بذر، تجزیه و تحلیل روش های به دست آوردن بانک بذر خاک، طبقه بندی بانک بذر خاک، ویژگی های بانک بذر خاک، عوامل موثر بر بانک بذر خاک و کاربرد آمار چندمتغیره در تحلیل داده های بانک بذر خاک با استفاده از R تالیف شده است. فصل اول به ارایه مفاهیم و تعاریف بانک بذر خاک، اهمیت مطالعه بانک بذر و کاربرد بانک بذر خاک در اراضی زراعی ازجمله مدیریت علف های هرز از طریق بانک بذر خاک، همچنین کاربرد بانک بذر خاک در اراضی طبیعی و ارتباط آن با حفظ تنوع گیاهی، حفظ ذخایر ژنتیکی و احیای پوشش گیاهی پرداخته است.