مبانی ضعف بینشی انسان و اصول و روش های تربیتی اصلاح آن در قرآن کریم

حقیقت جویی و طلب دانش از ویژگی های ذاتی و فطری بشر است که براساس موقعیت او و میزان بهره مندی اش از پرورش، به صورت های متفاوت در وجودش رشد می‏ کند. شدت و ضعف این ویژگی بر بینش افراد اثر می گذارد و مسیله ای قابل بررسی است. بسیاری از شاخصه های رفتاری نیز در بینش انسان ها ریشه دارند. تحقیق حاضر به منظور تبیین مبانی ضعف بینشی انسان، و اصول و روش های تربیتی اصلاح آن براساس قرآن کریم  صورت گرفته است. این پژوهش به‏ لحاظ رویکرد درزمره پژوهش های کیفی قرار دارد و برای انجام دادن آن از روش تحلیلی با به‏ کارگیری روش تحلیل مضمون استفاده کرده ایم. جامعه مطالعاتی تحقیق، مشتمل بر نمونه هایی از آیات مرتبط با ضعف بینشی انسان بوده است. برای پاسخ‏گویی به سوال ها داده های اولیه را کدگذاری کردیم و طبقه ‏بندی مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیر را در سه محور مبانی، اصول و روش ها انجام دادیم. طبق یافته های پژوهش، درحوزه مبانی ضعف بینشی، پنچ مبنا به دست آمد: ضعف قوای علمی از تولد تا پیری، تقلید کورکورانه، شرک ورزیدن به خداوند متعال، شک کردن به قرآن  و تردیدداشتن در واقعی بودن عذاب های الهی. درحوزه اصول، پنج اصل، شامل ارتقای سطح معرفت متناسب با ظرفیت یادگیرنده، بصیرت، تعقل، تفکر و عدالت ورزی تعیین شد. درحوزه روش نیز هفت روش تربیتی، شامل گفت وشنود، بیان داستان های اخلاقی و ضداخلاقی، توجه دادن به منابع هوشیارکننده، تدبیر، تعلیم حکمت، تلاوت قرآن کریم  توام با تامل در آن و انذار درباره مرگ شناسایی شد. براساس نتایج پژوهش، مبانی مذکور، خاستگاه اصول یادشده هستند و از اصولی که برشمردیم، روش های تربیتی استخراج شده اند که در شناخت و تسریع اصلاح ضعف های بینشی، موثرند.