بیماری نکروز عفونی پانکراس (IPN) ، گذشته، حال و آینده

بیماری نکروز عفونی پانکراس (IPN) یک بیماری ویروسی حاد و با شدت انتقال بسیار بالا در ماهیان است. تاکنون این ویروس در گونه های مختلفی از ماهیان شناسایی شده است اما این بیماری در خانواده آزاد ماهیان شدت بیشتری داشته است و یک بیماری سیستمیک حاد با تلفات بالا به خصوص در بچه ماهیان نورس ایجاد می کند. از این رو، به عنوان یک بیماری مهم اقتصادی در صنعت پرورش آزاد ماهیان محسوب می گردد. عامل ایجاد بیماری نکروز عفونی پانکراس، ویروسی از خانواده Birnaviridae، جنس Aquabirnavirus بدون پوشش با قطر حدود 65 نانومتر است که ژنوم RNA دو رشته ای دارد و از نظر سرولوژیک، به دو گروه A و B تقسیم می شوند. IPNV یک ویروس بسیار مقاوم است که حساسیت کمی نسبت به خشک شدن و اشعه ماوراء بنفش داشته است و در گستره وسیعی از شوری و دما قادر به زنده ماندن است. راه های انتقال متنوعی برای IPNV وجود دارد، ماهیان بالغ پس از بهبودی درتمام طول زندگی ناقل بیماری هستند و می توانند ویروس را به صورت عمودی (در تخم ها) و افقی (از طریق مدفوع آلوده) منتقل کنند. همچنین این بیماری از طریق آب آلوده، انگل های خون خوار، تجهیزات آلوده و پرندگان ماهی خوار نیز منتقل می شود. باتوجه به این که تاکنون واکسن تجاری با اثر بخشی بالا و موثر برای این بیماری ساخته نشده است، آشنایی با ویژگی های این بیماری، روش های انتقال و گسترش آن، نقش موثری در پیشگیری و کاهش ابتلا و تلفات ناشی از این بیماری دارد و در کاهش خسارات اقتصادی ناشی از این بیماری جهان گستر در عرصه های آبزی پروری کشور مفید و موثر است.