شناسایی ژنوتیپ های برتر متحمل به تنش خشکی در چهار گونه از گراس های سردسیری بر اساس صفات مهم فیزیولوژیکی

گرا س ها از مهمترین گیاهان علوفه ای هستند که به منظور تولید علوفه، احداث چراگاه، احیاء مراتع و حفاظت خاک کاشته می شوند. گراس های سردسیری چندساله دارای  ظرفیت تولید نسبتا بالا علوفه در شرایط نامساعد محیطی هستند و با توجه به سازگاری وسیع آنها برای اهداف مختلف کشاورزی و حفاظت خاک کشت و کار می شوند. این گیاهان دایمی با ریشه نسبتا عمیق در شرایط مناسب عمر طولانی دارند. این گیاهان قادر به استقرار و ادامه حیات در خاک های فقیر هستند، اگر حاصلخیزی خاک کافی باشد، محصول خوبی تولید خواهند کرد. هدف از این تحقیق، شناسایی و انتخاب ژنوتیپ های برتر چهار گونه گراس سردسیری چندساله از نظر پاسخ فیزیولوژیکی در شرایط تنش خشکی است.

مواد و روش ‏ها:  

در این تحقیق تعداد سه ژنوتیپ از هر یک از گونه های فسکیوی بلند (F. arundinacea)، علف پشمکی (B. inermis)، علف باغ (D. glomerata) و علف گندمی بیابانی (A. desertorum) که از نظر عملکرد علوفه و بذر و در تنش خشکی رشد بهتری داشتند در آزمایش قبلی انتخاب شده بودند در دو آزمایش تنش خشکی 50 درصد ظرفیت زراعی و آبیاری نرمال (100 درصد ظرفیت زراعی) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1401 در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی کشت شدند. پس از اعمال تنش خشکی در مرحله رشد رویشی، برخی از صفات فیزیولوژیکی همانند شاخص پایداری غشای سلولی، محتوی رنگریزه برگ (کلروفیل a، کلروفیل b و کارتنویید)، محتوی پروتیین و ظرفیت اسمزی در شرایط شاهد و تنش خشکی اندازه گیری شدند.

مقایسه میانگین داده ها نشان داد که ژنوتیپ Fa-G1 در فسکیوی بلند، ژنوتیپ Bi-G3 در علف پشمکی، ژنوتیپ Dg-G1 در علف باغ و ژنوتیپ Ad-G1 در علف گندمی بیابانی در مقایسه با سایر ژنوتیپ های هر یک از این گونه ها در برابر تنش خشکی متحمل تر بودند.

بر اساس نتایج به دست آمده، شاخص ظرفیت اسمزی برگ می تواند به عنوان یکی از مهمترین شاخص های فیزیولوژیکی در شرایط تنش خشکی برای شناسایی ژنوتیپ های متحمل به خشکی در این گونه ها استفاده شود. نتیجه کلی نشان داد که علف گندمی بیابانی، علف پشمکی، فسکیوی بلند و علف باغ به ترتیب مقاوم ترین گونه ها به تنش خشکی هستند.