بررسی تحلیلی ضبط و گزارش برخی از ابیات بحث انگیز شاهنامه (از داستان بهمن تا یزدگرد شهریار)

شاهنامه فردوسی، بزرگ ترین حماسه ملی ایران است که علی رغم روساخت ساده و زودیابش، متنی دشوار و دیریاب است و از همین ‏رو با وجود شرح های متعدد و مقالات مستقل در تبیین برخی ابهامات آن، هنوز هم ضبط بسیاری از ابیات، مورد تردید است و هم گزارش شارحان درباره برخی از بیت ها پذیرفتنی نمی نماید. در این جستار، نگارندگان با واکاوی برخی از بیت های شاهنامه ویراسته جلال خالقی مطلق، دریافتند نارسایی ها و ابهاماتی که در شرح برخی از ابیات دیده ‏می شود یا از عدم توجه کافی به بافت متن ناشی شده و یا ناشی از ضبط نادرست بیت است. از این‏ رو، در این جستار، ابتدا با تکیه بر متن شاهنامه و یاری‏ گرفتن از ذهن و زبان فردوسی و سپس با غور در منابع برون‏ متنی و مقایسه و نقد گزارش ‏های شارحان در کتب و مقالات مرتبط، ضبط و گزارش چند بیت مورد بررسی انتقادی قرارگرفته و پس از بیان کاستی ‏ها، نویسش، خوانش یا گزارش موجه‏ تر و درخورتری برای ابیات پیشنهاد شده‏ است.