بررسی کمیت و کیفیت ترکیبات اسانس چهار گونه بومادران (Achillea spp.)

اسانس ها ترکیبات فراری هستند که به عنوان متابولیت ثانویه در گیاهان دارویی ساخته می شوند. جنس Achillea یکی از گیاهان مهم دارویی تیره کاسنی می باشد که اسانس آن خاصیت ضدباکتری و ضدتورمی دارد. در این پژوهش به بررسی و مقایسه کمیت و کیفیت ترکیبات اسانس چهار گونه بومادران شامل بومادران کوتاه دشتی (A. wilhelmsii)، بومادران زرد و مزرعه روی (A. biebersteinii)، بومادران مویین (A. setacea) و بومادران بیابانی (A. tenuifolia) رویش یافته در استان آذربایجان غربی پرداخته شد. بدین منظور نمونه برداری از گیاهان در فصل بهار و در زمان گل دهی انجام گرفت و پس از خشک نمودن آن ها، اسانس گیری از سرشاخه های گل دار به روش تقطیر با آب مقطر با دستگاه کلونجر به مدت چهار ساعت انجام شد. شناسایی ترکیبات اسانس با دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف نگار جرمی (GC/MS) انجام گردید. بازده اسانس بین گونه ها از 52/0 تا 82/0 درصد می باشد. درمجموع 29 ترکیب در اسانس گونه های موردمطالعه با میزان 57/90 تا 21/96 درصد شناسایی شد. ترکیبات کامفور، کامفن، آلفا-پینن، آلفا- ترپینیول، بتا-پینن ترکیبات غالب اسانس در همه گونه ها بودند. طبق این نتایج، گونه بومادران کوتاه دشتی (A. wilhelmsii) به دلیل داشتن درصد بالای کامفور (40/37 درصد) و بومادران زرد و مزرعه روی (A. biebersteinii) به دلیل داشتن درصد بالای 1و8- سینیول (51/55 درصد) می توانند در صنایع دارویی، غذایی، عطرسازی و برنامه های به نژادی مورداستفاده قرار گیرند.