تاثیر کاربرد سطوح مختلف کودهای زیستی، شیمیایی و دامی بر عناصر ماکرو و برخی صفات کمی کاکتوس علوفه ای (Opuntia ficus-indica L)

اهمیت کاکتوس به عنوان یک گیاه علوفه ای به دلیل مقاومت بالا به کم آبی و شوری، تولید بالای ماده خشک و خوش خوراکی می باشد و در بسیاری از مناطق خشک دنیا، کشاورزان از گونه های وحشی و زراعی کاکتوس به طور گسترده به عنوان علوفه در سال هایی که خشک‎سالی های شدید و مکرر اتفاق می افتد استفاده می کنند. به دلیل اینکه عناصر غذایی ماکرو نظیر نیتروژن، کلسیم، فسفر و پتاسیم در جیره غذایی دام ها از اهمیت زیادی برخوردار می باشند. عملکرد کاکتوس علوفه ای در سراسر جهان متغیر است که این تفاوت تا حدی تحت تاثیر کاربرد کودهای آلی یا معدنی می باشد. مطالعات زیادی مصرف انواع کود در کشت و کار این نوع کاکتوس را مورد بررسی قرار داده اند که در منبع کود مصرفی، مقدار و زمان مصرف کود با هم متفاوت بودند. تاثیر تغذیه معدنی بر کیفیت میوه کاکتوس، اندازه پد، وزن تازه محصول، وزن پد، نسبت خمیر به پوست، سفتی پوست و غلظت کل مواد جامد محلول، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این کاکتوس که به گلابی خاردار یا کاکتوس راکتی هم معروف است، با آن‎که عملکرد بالایی در خاک‎های حاصلخیز با آب کافی تولید می‎کند. در این آزمایش با ارزیابی این عناصر در کاکتوس علوفه ای تحت تاثیر کاربرد کودهای مختلف شیمیایی، زیستی و دامی، ارزش غذایی این گیاه و برخی صفات کمی نظیر عملکرد تر، عملکرد خشک، تعداد کل پد و طول و عرض هر پد مورد بررسی قرار گرفت. به منظور بررسی تاثیر کاربرد کودهای زیستی، شیمیایی و دامی به صورت جداگانه و تلفیقی بر برخی صفات کاکتوس علوفه ای، آزمایشی در سال های زراعی 1398 تا 1399 اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل 3 عاملی بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 32 تیمار و 3 تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان واقع در شهرستان خرم آباد انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل کود زیستی (قارچ مایکوریزا) در 2 سطح (مصرف و عدم مصرف مایکوریزا)؛ کود دامی (گاوی) در 4 سطح (0، 10، 20 و 30 تن در هکتار) و کود شیمیایی نیتروژنه (اوره) در 4 سطح (0، 100، 200 و 300 کیلوگرم در هکتار) بود. نتایج نشان داد بیشترین میزان عملکرد علوفه تر و عملکرد علوفه خشک در تیمار استفاده تلفیقی از 300 کیلوگرم کود نیتروژنه + 30 تن در هکتار کود دامی در مقایسه با تیمار شاهد (عدم استفاده از کود) با کمترین مقدار به دست آمد. تیمار مذکور مقدار عملکرد علوفه تر و خشک را به ترتیب به میزان تقریبی 61/81 درصد و 75 درصد نسبت به تیمار شاهد بهبود بخشید. بهترین نتایج پس از این تیمار در تیمارهای استفاده تلفیقی از 200 کیلوگرم کود نیتروژنه + 30 تن در هکتار کود دامی، استفاده تلفیقی از 300 کیلوگرم کود نیتروژنه + 20 تن در هکتار کود دامی و استفاده تلفیقی از 300 کیلوگرم کود نیتروژنه + 30 تن در هکتار کود دامی به دست آمد. صفات درصد کلسیم، درصد فسفر، درصد پتاسیم، درصد نیتروژن، تعداد کل پد و طول و عرض هر پد در تیمارهای کاربرد تلفیقی کودهای دامی و نیتروژنه نتایج مطلوبی نشان دادند و کاربرد تلفیقی کود دامی و شیمیایی بر همه صفات آزمایش معنی دار گردید. نتایج نشان داد که اثر کاربرد کود زیستی مایکوریزا تنها بر میزان فسفر موثر بود و بر سایر صفات اندازه گیری شده تاثیر معنی داری نداشت