تجزیه ارتباطی سراسر ژنوم برای صفات آگرونومیک گندم تحت شرایط آبیاری تکمیلی و دیم

راندمان گندم در اکثر نقاط جهان تحت تاثیر خشکی کاهش پیدا می کند. اصلاح برای تحمل به خشکی از اجزای کلیدی است که تولید پایدار گندم را تقویت می کند. نقشه یابی ارتباطی با نشانگرهای چند شکلی تک نوکلیوتیدی را می توان برای شناسایی مکان های ژنی کنترل کننده صفات کمی (QTLs) بکار برد. بنابراین 249 توده بومی گندم نان از سراسر ایران گردآوری و در شرایط آبیاری تکمیلی و دیم به صورت مشاهده ای در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم (سرارود کرمانشاه) مورد مقایسه قرار گرفتند. در طی آزمایش داده های مربوط به صفات فنولوژیک، مورفولوژیک و فیزیولوژیک یادداشت برداری و اندازه گیری شد. تجزیه ارتباط با روش MLM، تعداد 64 و 61 عدد QTL را به ترتیب در شرایط آبیاری تکمیلی و دیم شناسایی نمود. نتایج نشان داد عدم تعادل پیوستگی بین کروموزوم ها متغییر است و با افزایش فاصله ژنتیکی، عدم تعادل پیوستگی کاهش می_یابد. بعضی صفات مانند روز تا رسیدن و دوره پرشدن دانه، ارتفاع بوته و طول پدانکل، تعداد دانه در هر سنبله و عملکرد دانه، وزن هزار دانه و تعداد روز تا رسیدن توسط QTLهای مشترکی کنترل می شدند که دلیلی بر وجود اثرات پلیوتروپیک یک ژن می باشد و می توان گزینش هم زمان را برای آن صفات انجام داد. نشانگرهای شناسایی شده در این مطالعه (در شرایط آبیاری تکمیلی QTLهای صفات ارتفاع بوته (|F|0-7:A>G 1125680) و طول پدانکل (|F|0-8:G>A 1092041) با فاصله-های 153 و 164 سانتی مورگان بر روی کروموزوم 2B و در شرایط دیم QTLهای صفات تعداد دانه در هر سنبله (|F|0-37:T>C 1087201) و عملکرد دانه (|F|0-21:C>T 2256346) بترتیب با فاصله های 251 و 15 سانتی مورگان بر روی کروموزوم 5A) منابع ژنومیک سودبخشی هستند و پس از اعتبار سنجی آن ها، می توان به جای ارزیابی فنوتیپی از گزینش به کمک نشانگر تحت شرایط تنش خشکی و عدم تنش و در نقشه یابی دقیق و کلون نمودن ژن ها و QTLهای زمینه ای بکار برد.