بررسی تطبیقی باطن قرآن کریم از دیدگاه علامه طباطبایی و علامه جوادی آملی

یکی ‏از مباحث مهم علوم قرآن و تفسیر، مساله ی «بطن» است. علامه طباطبایی و علامه جوادی آملی از جمله مفسرانی هستند که در زمینه ی باطن قرآن کریم دیدگاهی قابل تحلیل و تامل ارایه‏ کرده‏ اند. در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، ماهیت بطون قرآن و اعتبار بطن در تفسیر، از نگاه ایشان و مولفه‏هایی که برای دیدگاه خود ارایه کرده‏اند، تبیین و ارزیابی شده‏ است. نتیجه پژوهش گویای این است که علامه طباطبایی تفاوت ظرفیت انسان ها در فهم قرآن نسبت به امور ماورای حس و ماده را، دلیل اصلی وجود بعد باطنی برای قرآن می‏داند. اما علامه جوادی آملی، وجود بطن در آیات قرآن را به عنوان مبنای تفسیری خود قلمداد کرده و آن را به عنوان یکی از شیوه‏های تفسیری اهل بیت (ع) و رمز جاودانگی قرآن پذیرفته‏ ا‏ست. مهم‏ترین شاخصه‏های اعتبار بطن ‏از دیدگاه ایشان؛ شامل همگانی بودن فهم قرآن، ذو مراتب بودن قرآن، جواز استعمال لفظ در بیش از یک معنا، هم سویی معارف ظاهری با معارف باطنی است.