اثر اسید سالیسیلیک و دو رقم فلفل روی رشد جمعیت شته جالیز،Aphis gossypii (Hem.: Aphididae)

شته جالیز، Aphis gossypii Glover یکی از مهم ترین شته های خسارت زا در مزارع و گلخانه های فلفل می باشد که به دلیل پراکنش وسیع و گستره میزبانی زیاد، از اهمیت اقتصادی ویژه ای برخوردار است. در این تحقیق پارامترهای زیستی و تولید مثلی شته جالیز روی دو رقم فلفل (پولانو و پاپریکا) تیمار شده با هورمون گیاهی اسید سالیسیلیک در شرایط آزمایشگاهی (دمای 25±2 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 65±5 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی) قرار گرفت. بر اساس نتایج، استفاده از اسید سالیسیلیک در هر دو رقم مورد بررسی، تاثیر معنی داری بر بیشتر پارامترهای دموگرافیک شته جالیز در مقایسه با شاهد (محلول پاشی با آب مقطر) داشت و طول عمر، طول چرخه زیستی، طول دوره پوره زایی، زادآوری و زنده مانی شته جالیز را کاهش داد. کمترین و بیشترین طول عمر به ترتیب 91/5 روز (تیمار اسید سالیسیلیک در رقم پاپریکا) و 25/10 روز (تیمار شاهد در رقم پوبلانو) بود. همچنین کاربرد این هورمون تاثیر بسزایی در کاهش پارامترهای نرخ ناخالص تولیدمثل (GRR)، نرخ خالص تولیدمثل (R0)، نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r)  و نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) آفت داشت. حداقل و حداکثر مقدار r، در تیمار اسید سالیسیلیک رقم پاپریکا و تیمار شاهد رقم پوبلانو (به ترتیب 2570/0 و 4046/0 بر روز) به دست آمد. بنابراین، استفاده از اسید سالیسیلیک می تواند پارامترهای زیستی و زادآوری شته جالیز را روی فلفل به میزان قابل توجهی کاهش دهد و در برنامه های مدیریت تلفیقی این شته به کار گرفته شود.