اثرات تاریخ کاشت و اندازه سوخ مادری بر کمیت و کیفیت بذر پیاز (Allium cepa) رقم تگزاس ارلی گرانو 502 در منطقه فریدن اصفهان

انتخاب تاریخ کاشت مناسب برای هر اقلیم و اندازه سوخ مادری از عوامل مهم و موثر بر کمیت و کیفیت تولید بذر ارقام مختلف پیاز است. این پژوهش به منظور بررسی اثرات تاریخ کاشت و اندازه سوخ مادری بر کمیت و کیفیت بذر پیاز روز کوتاه رقم تگزاس ارلی گرانو 502، در منطقه فریدن اصفهان طی دو سال زراعی 1396-1395 انجام شد.

آزمایش در دو سال به صورت کرت های خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و در 4 تکرار اجرا شد. فاکتور اصلی را تاریخ کاشت در چهار زمان به ترتیب اول شهریور، نیمه شهریور، اول مهر و نیمه مهر و فاکتور فرعی را اندازه سوخ مادری در سه سطح با قطرهای 5/3 تا 5، 5/5 تا 7 و 5/7 تا 9 سانتی متر تشکیل دادند. صفات اندازه گیری شده شامل تعداد چتر در واحد سطح، تعداد کپسول بارور در چتر، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد بذر، درصد و سرعت جوانه زنی بذر بود.

نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر سال تنها بر صفت تعداد کپسول در چتر در سطح 1 درصد معنی دار شده است و اثرات متقابل سال × تاریخ کاشت، سال × قطر سوخ مادری و سال × تاریخ کاشت × قطر سوخ مادری برای هیچ کدام از صفات معنی دار نگردید. در واقع صفات تحت تاثیر سال قرارنگرفتند. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت بر همه صفات به جزء وزن هزار دانه تاثیر معنی دار داشته و تاریخ کاشت اول (اول شهریور) برای همه صفات بیشترین مقادیر را به خود اختصاص داد. بیشترین درصد جوانه زنی (83/89 درصد) و بیشترین سرعت جوانه زنی (8/12 بذر در روز) در تاریخ کاشت اول شهریور حاصل شده است که با تاریخ های کاشت بعدی تفاوت آماری معنی دار نشان داد. اما این دو صفت تحت تاثیر تیمار قطر سوخ مادری قرار نگرفت. برای فاکتور قطر پیاز بیشترین عملکرد بذر (در سال اول 505 و در سال دوم 465 کیلوگرم در هکتار) به تیمار قطر سوخ مادری بین 5/7 تا 9 سانتی متر اختصاص پیدا کرد.

نتایج کلی آزمایش نشان داد که برای حصول بیشترین و مطلوب ترین کیفیت بذر پیاز رقم تگزاس ارلی گرانو 502 در منطقه فریدن اصفهان، تاریخ کاشت اول شهریور و اندازه سوخ مادری بین 7 تا 9 سانتی متر توصیه می شود.

جنبه های نوآوری:

1- تاریخ کاشت زودهنگام پیاز (اول شهریور)، درصد و سرعت جوانه زنی بذرها را افزایش داد.
2- افزایش قطر سوخ مادری باعث افزایش عملکرد پیاز شد.