بررسی پراکنش الیاف آزبست در هوای شهر تهران در سال 1396

علی رغم قانون منع استفاده از الیاف آزبست در کشور، مطالعه های متعدد موجود، نشان دهنده وجود الیاف آزبست در هوای شهرهای مختلف از جمله شهر تهران است که دلیل آن می تواند کاربرد وسیع این ماده معدنی در گذشته در فرآورده های مختلف ساختمانی مانند ایرانیت، لوله های آزبستی، عایق های سیستم های سرمایش و گرمایش و هم چنین تجهیزات اصطکاکی، لنت ترمز، صفحه کلاج و استهلاک آن ها باشد. هم چنین، ورود کالاهای غیراستاندارد از مجاری غیرقانونی نیز می تواند به عنوان یک عامل دیگر آلودگی هوا به الیاف آزبست مطرح باشد. وجود آزبست در هوای کلان شهرها در دراز مدت می تواند منجر به ایجاد اثرات نامطلوب بر سلامتی شهروندان و سیستم تنفسی آنان شود و در نهایت منجر به ایجاد فیبروز ریوی و سرطان ریه یا مزوتلیوما گردد. بنابراین، مطالعه حاضر با هدف بررسی کمی و کیفی انتشار و پراکنش الیاف آزبست در هوای شهر تهران طی سال 1396، طراحی و به اجرا درآمد.

در این مطالعه مقطعی-توصیفی، غلظت الیاف آزبست در هوای شهر تهران طی فصول و ماه های مختلف سال 1396، در 11 نقطه منتخب بر اساس داده ها و اطلاعات بدست آمده از شرکت کنترل کیفیت هوا مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نمونه برداری، آماده سازی و تجزیه نمونه ها براساس روش NIOSH7400 انجام گردیده است. بررسی کیفی الیاف مشاهده شده میکروسکوپی با استفاده از اطلس الیاف آزبست صورت گرفت و پس از اطمینان از نوع لیف، بررسی کمی الیاف به روش میکروسکوپ فازکنتراست انجام و نتایج حاصل با استفاده از فرمول های مربوطه به غلظت الیاف آزبست در هوا تبدیل گردید.  

نتایج حاصل از بررسی نمونه ها در چهار فصل مختلف نشان داد که بیشترین میزان پراکندگی غلظت الیاف آزبست مربوط به فصل بهار با میانگین 0/00134 (± 0/0002) f/ml و کمترین میزان پراکندگی مربوط به فصل تابستان با مقدار میانگین  0/000117 (± 0/0004) f/ml بوده است. با توجه به مناطق مختلف منتخب شهری تحت مطالعه و در نظر گرفتن ماه انجام مطالعه، کمترین غلظت الیاف آزبست در شهریور ماه در منطقه 21 (شادآباد) با غلظت 0/00022 f/ml بوده است.

نتایج حاصل از یافته های این تحقیق نشان داد که میانگین تراکم الیاف آزبست بر اساس فصول سال متغیر بوده است و با توجه به حد آستانه قابل پذیرش این آلاینده در هوای عمومی شهرها، میانگین غلظت اندازه گیری شده در تمامی فصول بالاتر از حدود مجاز یعنی f/ml 5-10×5 بوده است و لزوم اقدام کاربردی مراکز تصمیم گیر در خصوص پیشگیری و کنترل این آلاینده ها از هوای عمومی شهر تهران ضرورت می یابد.