گونه شناسی کالبدی-فرهنگی خانه های سنندج در دوره پهلوی اول (نمونه موردی: خانه های احمدزاده، امیرآصفی و مصری)

گونه شناسی از موضوع های خرد در مقیاس کوچک معماری تا مباحث کلان شهری را نیز می تواند دربرگیرد. با توجه به تحولات صورت گرفته در قرن اخیر، خانه های تاریخی به شدت در معرض تخریب قرار دارند، این درحالی است که بخش عمده بافت های شهرهای تاریخی ایران را تشکیل می دهند. بررسی ها نشان می دهد تاکنون مطالعات چندانی درمورد این خانه ها صورت نگرفته است. تدبر در آن ها به دلیل تطابق نیازهای انسان ایرانی و محیط ساخت، می تواند در رسیدن به الگوی مسکن مناسب سودمند باشد. ازسویی دیگر، با تغییر شکل شهرها و شیوه های معماری، به ویژه الگوی سکونت، آن چه موجب بازشناسی هویت تاریخی فرهنگی شهرها، هم چون تناسب و رابطه ابعاد فضاها، رنگ ها، فرم های خارجی، نسبت ها و فرم داخلی کالبدهای معماری خانه های تاریخی به عنوان عناصر و اجزای سازمان دهنده بافت بوده، کم فروغ شد. پژوهش حاضر رویکردی کیفی و به لحاظ هدف نظری است. راهبرد پژوهش، روش تاریخی دارد و روش تحقیق به لحاظ نوع نتایج توصیفی-تحلیلی می باشد. مساله اصلی این نوشتار چگونگی تاثیر فرهنگ مردم منطقه بر شکل گیری گونه خانه ‎های شهر سنندج در دوره پهلوی اول است؛ از این رو، با نگاهی فرهنگی-کالبدی به خانه های احمدزاده، امیرآصفی و مصری، بارزترین ویژگی موثر بر شکل گیری گونه های آن ها استخراج گردید. هدف این پژوهش مطالعه و شناخت رابطه کالبد معماری خانه های شهرسنندج با فرهنگ منطقه کردستان، شناخت گونه های معماری خانه های سنندج در دوره پهلوی اول از دیدگاه فرهنگی منطقه کردستان و واکاوی ویژگی گونه های موجود خانه های شهر سنندج بر مبنای خوانش (مطالعه و تجزیه و تحلیل) کالبد بناها است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد، درصد فضای باز و بسته خانه های تاریخی شهر سنندج بیانگر شکل گیری کالبد خانه ها می باشند و هم چنین عواملی چون: حفظ محرمیت، فرهنگ و آداب و رسوم، از شاخص های اصلی و فرهنگی خانه های احمدزاده، امیرآصفی و مصری، است که خود نشان دهنده حفظ هویت اجتماعی-کالبدی و فرهنگ بومی در شهر سنندج می باشد.