جایگاه جمهوریت با تاکید بر آثار آیت الله خامنه ای به روش تحلیل مضمونی

حاکمیت دموکراتیک یک خواسته عمومی در دوره جدید است. نظام های غیر دموکراتیک در معرض سقوط و انقراض هستند. تمایز آنها در تعیین کنندگی و دخالت رای مردم است. هدف مقاله پیش رو، بررسی جایگاه جمهوریت در دیدگاه رهبری است.
روش شناسی پژوهش: برای کشف مولفه های جمهوریت در آثار رهبری با روش تحلیل مضمون، همه آثار ایشان در حد اشباع داده های تحقیق مورد بررسی قرار گرفته اند. ابتدا متون با دقت چندین بار مطالعه و عبارات مربوط استخراج شدند. سپس مضامین تحقیق در قالب مضامین پایه، مضامین سازمان دهنده و مضامین فراگیر تعیین و جهت ارزیابی در اختیار متخصصان قرار گرفتند.
یافته های تحقیق در قالب جداول مضامین پایه، سازمان دهنده، فراگیر و شبکه مضامین نشان دادند که: 1- نظام سیاسی اسلام، دو ساحت دارد، ساحت الهی (ساحت صفات) و مردمی (ساحت انتخاب) که رابطه ارگانیک دارند و نافی یکدیگر نیستند. 2- خواست و اراده مردم، نقش کلیدی در جمهوری اسلامی دارد و منطق آن از نظام دموکراسی سکولار متمایز است. 3- حاکمیت قانون وجه مشخصه نظام مردم سالار و تامین کننده حقوق مردم است. 4- مردم صرفا مکلف به تبعیت نیستند، بلکه حق اساسی در ایجاد حاکمیت و نظارت بر عملکرد کارگزاران در تمام سطوح دارند.
  بررسی شش مولفه اساسی جمهوریت (مشروعیت، حاکمیت قانون، مشارکت مردم، برابری سیاسی، حقوق و آزادی ها) در بیانات رهبری نشان داد که اندیشه سیاسی وی در باب نقش مردم به قرایت سوم در برابر دو ذهنیت ابزار انگاری مردم یا ابزار انگاری دین نزدیک است. مستندات از آثار ایشان در تضاد با دو قرایت مذکور هستند.