ژئوشیمی آپاتیت در انواع سنگ های فلسیک مجموعه نفوذی پیرانشهر: رهیافتی برای بررسی تحولات ماگمایی

سنگ های نفوذی فلسیک در مجموعه نفوذی پیرانشهر شامل سه گروه سیینیت، نفلین سیینیت و آلکالی فلدسپار گرانیت می شوند که در حدود 40 میلیون سال پیش تشکیل شده و هم ژنز هستند. روابط بافتی و ترکیب اکسیدهای اصلی و عناصر کمیاب آپاتیت از نمونه های منتخب انواع سنگ های فلسیک به روش های SEM، EPMA و LA-ICP-MS مورد بررسی قرار گرفت. در نمونه های مورد مطالعه آپاتیت به صورت بلورهای شکل دار تا نیمه شکل دار با فرم های منشوری ظاهر شده و دارای بافت همگن و بدون منطقه بندی می باشد. مقادیر پایین MnO و الگوی REE آپاتیت ها نیز ماهیت ماگمایی آن ها را تایید کرده و بیانگر عدم تاثیر فرایندهای بعد از تبلور بر روی ترکیب آپاتیت هاست. تمام بلورهای آپاتیت در رده فلویوروآپاتیت قرار می گیرند. میزان فلویور و کلر در انواع مختلف سنگ های فلسیک متغیر است و نسبت F/Cl از گرانیت ها به سمت سیینیت ها و نفلین سیینیت ها کاهش می یابد. محاسبه دمای اشباع آپاتیت نشان می دهد که دمای تبلور در آلکالی فلدسپار گرانیت ها  (858-844 درجه سانتی گراد) نسبت به سیینیت ها (818-783 درجه سانتی گراد) و نفلین سیینیت ها (668-610 درجه سانتی گراد) بیشتر است. میزان Mn موجود در آپاتیت ها حاکی از شرایط تقریبا ثابت اکسایش با حداقل نوسانات (8/9- تا 8- = log fO2) در انواع سنگ های فلسیک می باشد. عناصر کمیاب در آپاتیت های مختلف تفاوت بارزی نشان می دهد به طوری که در نمونه های گرانیتی آپاتیت سرشار از عناصر HFSE و عناصر نادر خاکی (REE) است در حالی که آپاتیت های سنگ های نفلین سیینیتی تمرکز بالاتری از اجزایی همچون سیلیس، Cr، Ni و V نشان می دهند. ترکیب عناصر کمیاب با نسبت F/Cl در آپاتیت ها تغییرات هماهنگ و منطبق با ترکیب سنگ میزبان نشان می دهد. نتایج بررسی ترکیب کانی آپاتیت، یافته های پترولوژیکی قبلی در مورد سنگ های فلسیک پیرانشهر مبنی بر تاثیر تفکیک فازهای فرار بر تحول ماگمایی را تایید می کند.