بررسی حجم آب آبیاری و بهره وری آب کاربردی در مزارع جو استان خراسان رضوی (سبزوار و نیشابور)

با توجه به سطح زیرکشت و اهمیت اقتصادی تولید جو در استان خراسان رضوی، بررسی حجم آب آبیاری و بهره-وری آب برای تولید این محصول استراتژیک ضرورت دارد. بدین منظور 24 مزرعه در دو منطقه سبزوار و نیشابور به گونه-ای انتخاب شدند که عوامل مختلف از جمله روش آبیاری، سطح مالکیت، پراکنش مناسب و کیفیت آب آبیاری را پوشش دهند. با پایش دقیق برنامه آبیاری مزارع منتخب، میزان آب آبیاری در طول فصل رشد اندازه گیری گردید. در انتهای فصل رشد و پس از تعیین میزان عملکرد محصول، مقادیر بهره وری آب آبیاری و بهره وری آب کاربردی (آبیاری + بارندگی موثر) تعیین شد. در ادامه حجم آب داده شده، با نیاز ناخالص آبیاری برآورد شده از روش پن من-مانتیث با استفاده از داده های هواشناسی ده سال اخیر و سند ملی آب مقایسه شدند. نتایج نشان داد که حجم آب آبیاری جو در مناطق مورد مطالعه از 2393 تا 7911 متغیر و میانگین وزنی آن (بر اساس مساحت کشت مناطق) 4593 مترمکعب در هکتار بود. در حالیکه میانگین نیاز ناخالص آب آبیاری جو در مناطق مورد مطالعه به روش پن من-مانتیث با استفاده از داده های هواشناسی ده سال اخیر و سند ملی آب به ترتیب 9111 و 8489 مترمکعب درهکتار بود. میانگین عملکرد جو در مزارع منتخب از 1600 تا 5600 متغیر و میانگین وزنی آن 2310 کیلوگرم درهکتار بود. بهره وری آب آبیاری نیز در مزارع منتخب از 24/0تا 34/2 متغیر و میانگین وزنی آن 58/0 کیلوگرم برمترمکعب تعیین شد. بهره وری آب کاربردی در مزارع منتخب از 21/0تا 57/1 متغیر و میانگین وزنی آن 45/0 کیلوگرم برمترمکعب تعیین شد.