اثر خاک ورزی حفاظتی و سطوح مختلف آب آبیاری بر عملکرد و بهره وری آب چغندرقند و گندم در تناوب گندم- چغندرقند

این تحقیق به منظور بررسی عملکرد و بهره وری آب گندم و چغندرقند در سیستم تناوب زراعی رایج (گندم- چغندرقند) منطقه سرد، در ایستگاه تحقیقات جلگه رخ مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی به اجرا درآمد. آزمایش با استفاده از کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار طی سال های زراعی 1392 الی 1395 اجرا شد. تیمارها؛ شامل روش های مختلف خاک ورزی (خاک ورزی متداول، کم خاک ورزی و بی خاک ورزی) در کرت های اصلی، مدیریت بقایای گیاهی (بدون بقایا، حفظ 30 درصد و 60 درصد بقایا) در کرت های فرعی و سطوح مختلف کاربرد آب آبیاری شامل 50، 75 و 100درصد در کرت های فرعی فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که روش خاک ورزی و مدیریت بقایا بر عملکرد و بهره وری آب گندم و چغندرقند اثر معنی دار نداشت ولی اثر سطوح مختلف آب آبیاری معنی دار بود (P<0.01). مقدار عملکردریشه چغندرقند در دو سطح کاربرد آب 75 و 100 درصد به ترتیب 31/8 و 39/9 تن در هکتار بود که با هم اختلاف معنی دار نداشتند ولی عملکرد در سطح 50 درصد نیاز خالص حدود 8/31 تن در هکتار بود که کاهش قابل توجهی داشت. میزان بهره وری آب در سطوح 50، 75 و 100 درصد آب مصرفی به ترتیب 5/190، 4/604 و 3/481 کیلوگرم ریشه بر مترمکعب آب به دست آمد. در محصول گندم میانگین عملکرد (دو سال زراعی 93-1392 و 95-1394) در دو سطح کاربرد آب 75 و 100 درصد به ترتیب 4849 و 5127 کیلوگرم در هکتار بود که با هم اختلاف معنی دار نداشتند، ولی عملکرد در سطح 50درصد نیاز آب آبیاری حدود 3954 کیلوگرم در هکتار بود که کاهش قابل توجهی داشت. میزان بهره وری آب در سطوح 50، 75 و 100 درصد آب مصرفی به ترتیب 0/954، 0/924 و 0/813 کیلوگرم بر مترمکعب آب به دست آمد.