شناخت نحوه بازنمایی افراد دارای معلولیت در شبکه های اجتماعی در ارتقای شرایط زندگی آن ها

رسانه ها به ویژه رسانه های اجتماعی نقش بسزایی در آموزش افراد دارای معلولیت و نیز آموزش سایر افراد جامعه درقبال افراد دارای معلولیت دارند. رسانه های امروز کشور کمتر به این رسالت مهم توجه داشته اند. تحقیق حاضر با هدف شناخت بازنمایی افراد دارای معلولیت در رسانه های اجتماعی و نیز نقش این گونه رسانه ها در ارتقای شرایط زندگی این افراد صورت گرفت.

این پژوهش با روش کیفی انجام پذیرفت. به منظور نیل به هدف پژوهش از ابزار مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته استفاده شد. با یازده نفر از خبرگان رسانه ها در ایران مصاحبه صورت گرفت که همگی حداقل ده سال سابقه کار رسانه ای داشتند یا درصورت داشتن تجربه کمتر، از تحصیلات کارشناسی ارشد یا بیشتر مرتبط با حوزه رسانه برخوردار بودند. همچنین به منظور اعتباربخشیدن به تحقیق، تکنیک مثلث سازی و نظریه «برچسب زنی» به کار رفت. از کدگذاری سه گانه (مقوله، زیرمقوله، کد) برای تحلیل محتوای مصاحبه های عمیق و نیمه ساختاریافته استفاده شد.

یافته های این پژوهش در سه مقوله و شش زیرمقوله ارایه شد. مضمون های شناسایی و طبقه بندی نیازهای معلولان (با زیرمضمون های اطلاع رسانی عمومی، استفاده از شبکه های اجتماعی برای اشتراک گذاری و بازتاب فعالیت های افراد دارای معلولیت)، ارتقای سطح ارتباطات اجتماعی افراد دارای معلولیت ازطریق فضای مجازی (با زیرمضمون های آموزش به افراد دارای معلولیت و جامعه برای ایجاد تعامل مثبت و دوسویه، ایجاد ارتباط بین افراد دارای معلولیت و دیگر افراد) و ایجاد تشخص اجتماعی (با زیرمضمون های ایجاد گروه در فضای مجازی توسط افراد دارای معلولیت، ایجاد کانال در فضای مجازی توسط افراد دارای معلولیت) شناسایی شد.

براساس نتایج پژوهش، استفاده از فضای مجازی به خصوص شبکه های اجتماعی توانسته است موجب ارتقای سطح اجتماعی زندگی افراد دارای معلولیت شود.