حقیقت امامت و راه های تشخیص امام در کلام اشعری

کلام اشعری یکی از مذاهب کلامی پر طرفدار در میان اهل سنت است. بنیانگذار این مذهب کلامی، ابوالحسن اشعری است. کلام اشعری از حیث روش فکری، عقلی-نقلی است؛ ولی صبغه نقلی آن غالب است. متکلمان اشعری با بهره گیری از روش مزبور، مسایل اعتقادی را بررسی کرده اند. امامت یکی از مسایلی است که اشاعره در آثار کلامی خود مطرح کرده اند و از آنجا که به حسن و قبح عقلی معتقد نیستند، وجوب امامت را سمعی (نقلی) می دانند و چون آن را از مسایل فقهی و احکام فرعی اسلامی می دانند، نه از اصول اعتقادی، وجوبش را علی الناس می شمارند نه علی الله. مرد بودن، بلوغ، عدالت، حریت و عقل از صفات لازم برای امام از دیدگاه اشاعره است. از نظر آنان مدیریت جامعه اسلامی، برقراری امنیت و ایجاد آسایش، تامین عدالت اجتماعی، پاسداری از مرزهای جامعه اسلامی، جهاد در راه خدا و تامین ارزاق عمومی، وظایف امام است. نص، انتخاب اهل حل و عقد و قهر و غلبه راه های تعیین امام از نظر اشاعره است. دیدگاه آنان در زمینه امامت با نقدهای سایر متکلمان، به ویژه متکلمان امامیه مواجه شده است.