تاملی بر نحوه اجرای تعهد به تامین قابلیت دریانوردی در کشتی های خودران

یکی از تعهدات بنیادین متصدی حمل در قراردادهای حمل دریایی این است که کشتی باید دارای قابلیت دریانوردی باشد. طبق قواعد موجود، یکی از لوازم اجرای این تعهد تامین خدمه ذی صلاح برای راهبری کشتی است. ظهور فناوری هوش مصنوعی در سال های اخیر صنعت حمل دریایی را همانند صنایع دیگر تحت تاثیر قرار داده، به نحوی که ساخت کشتی های خودران در دستور کار برخی از شرکت های بزرگ قرار گرفته است. جایگزینی خدمه با هوش مصنوعی این پرسش اساسی را به دنبال دارد که بدون وجود خدمه چگونه می توان قابلیت دریانوردی کشتی را تامین کرد؟ آیا قواعد فعلی ظرفیت پذیرش کشتی های مزبور را دارد یا باید قواعدی جدید متناسب با ماهیت فناوری مذکور وضع شود؟ رویکردهای متفاوتی در پاسخ به این پرسش ها مطرح شده است. عده ای ضمن تاکید بر کارایی قواعد سنتی موجود بر این باورند که بر اساس مفهوم «برابری کارکرد» می توان قواعد مزبور را بر این دسته از کشتی های اعمال کرد. گروهی دیگر با اشاره به مشکل موسوم به «جعبه سیاه» در فناوری هوش مصنوعی اعتقاد دارند که بازطراحی دکترین قابلیت دریانوردی باید در دستور کار قرار گیرد، به نحوی که بتوان با ارزیابی الگوریتم های مورد استفاده در هوش مصنوعی قابلیت دریانوردی کشتی را احراز کرد. در نهایت رویکرد دیگر چاره کار را در بازنگری قواعد موجود می داند، زیرا اقتضای ذات هوش مصنوعی ایجاب می کند که قواعد متناسب با آن برای سنجش قابلیت دریانوردی کشتی های خودران وضع شود.