شناسایی و تحلیل چالش های شرکت ها، واحدها و هسته های فناور و دانش بنیان کشاورزی استان مازندران

امروزه اقتصاد دانش بنیان تبدیل به موضوعی راهبردی و مهم در اقتصاد جوامع گوناگون و حوزه های مختلف از جمله کشاورزی شده است و دانش بنیان و فناورکردن کشاورزی به‎عنوان تامین کننده امنیت غذایی کشور حایز اهمیت است. در این بین شرکت های فناور و دانش بنیان به‎طور اعم و شرکت های دانش بنیان کشاورزی به‎طور اخص از جمله موسسه هایی هستند که به‎عنوان کارخانه تبدیل دانش به کالا/ خدمت فعالیت می کنند. با آنکه شرکت های دانش بنیان بخش کشاورزی عامل ایجاد اقتصاد دانشی پایدار و توسعه دانش بومی در بسیاری از کشورها هستند، اما این شرکت ها در ایران از لحاظ کمی و کیفی و در مسیر رشد و توسعه خود با چالش های و مشکلاتی مواجه هستند. از این رو، هدف این پژوهش شناسایی چالش های شرکت ها، واحدها و هسته های فناور و دانش بنیان کشاورزی استان مازندران بود.

در این پژوهش از راهبرد استقرایی، داده های کیفی و تحلیل مضمون استفاده شد. جامعه آماری این تحقیق را بنیان گذاران یا مدیران شرکت ها، واحدها و هسته های فناور و دانش بنیان کشاورزی مستقر در پارک علم و فناوری مازندران و مراکز رشد آن و مرکز رشد واحدهای فناوری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری تشکیل دادند. به‎منظور جمع آوری داده ها با 20 نفر از آنها مصاحبه های عمیق و نیمه ساختارمند انجام شد و نمونه های آماری به طور هدفمند و به روش گلوله برفی انتخاب شدند و تا رسیدن به نقطه اشباع نظری ادامه یافتند. سپس با کمک نرم افزارATLAS. ti7.5  تحلیل و بررسی شدند. برای اعتبارسنجی تحلیل مضمون‏ها نیز از روش بررسی همکارانه استفاده شد.

نتایج حاصل151 مضمون پایه بود که با دسته بندی این مضامین و تلخیص آنها به اصول مجردتر مضامین سازمان دهنده حاصل شدند. سپس با نرم افزار ATLAS.ti7.5 ارتباط و نحوه اتصال مضامین ترسیم شد. مضامین اصلی در این تحقیق چالش های مرحله پیدایش ایده و تدوین طرح کسب وکار (S1)، چالش های مرحله تاسیس شرکت و استقرار در مرکز رشد یا پارک علم و فناوری (S2)، چالش های مرحله تحقیق و توسعه و تولید نمونه محصول (S3)، چالش های مرحله بازاریابی و معرفی محصول و شرکت (S4)، چالش های مرحله فروش و تثبیت بازار (S5)، چالش های مرحله توسعه بازارهای جدید (S6) و چالش های مرحله باقی ماندن در بازار و رقابت با سایرین (S7) بودند.

پیشنهاد می شود که سیاست ها و برنامه ریزی ها قانون حمایت از شرکت های دانش بنیان به دقت مورد بررسی و واکاوی قرار گیرند؛ به‎طوری که با این زیست بوم های فناورانه و نوآورانه مطابقت بیشتری یابند.