تاثیر مبانی عصب شناختی ادراک دیداری بر مدالیته دیداری در فرایند طراحی گرافیکی

مدالیته، میزان واقع نمایی بازنمایی ابژه توسط نشانه/متن است. مخاطبان نیز برای فهم یا سنجش درجه اعتبار متن به داوری مدالیته آن متن می پردازند؛ داوری ای که ماهیتا زمان مند و مکان مند است و وابسته به بافت اجتماعی/فرهنگی، پویا و سیال است. در ساحت زبان استفاده از افعال مدال برای تعیین یا القاء درجات صدق امری شناخته شده است. اما از دیدگاه نشانه شناسی اجتماعی مدالیته منحصر به وجوه زبان شناختی نیست و به طور کلی تمام شیوه های متکثر بازنمایی ابژه، دارای درجات مختلفی از مدالیته هستند. یکی از مهم ترین این شیوه ها، بازنمایی دیداری است. انواع مدالیته دیداری از جمله مدالیته طبیعت گرا، انتزاعی، حسی و... تاثیر به سزایی در ارزش صدق ابژه دیداری دارند و به طور کلی رسانه های دیداری (نسبت به متون نوشتاری) ابزار توانمندتری در واقع نمایی ابژه هستند. از سویی دیگر، می دانیم ادراک و شناخت ابژه/جهان امری وابسته به توانایی های شناختی انسان است و به طور خاص شناخت دیداری ابژه به شدت تحت تاثیر بنیان های عصب شناختی ادراک دیداری است؛ بنیان هایی که مبنای ادراک عناصر دیداری ابژه مانند فرم، شکل، رنگ، عمق و بافت هستند. روان شناسان تجربی در اوایل قرن بیستم به برخی از این مبانی و اصول تجربی تحت عنوان نظریه گشتالت اشاره کرده اند. اما با توسعه مطالعات مرتبط با علوم شناختی و نوروساینس در چند دهه اخیر درک عمیق تر و گسترده تری از بنیان های عصب شناختی ادراک دیداری فراهم آمده و کاربردهای گسترده ای در زمینه های نظری و کاربردی مختلف از زیبایی شناسی تا طراحی شناختی یافته است. بنابراین قابل انتظار خواهد بود که مدالیته دیداری ابژه نیز تحت تاثیر این مبانی باشد و آگاهی از این تاثیرات و کاربست آنها در رسانه های دیداری/حسی قطعا می تواند بر داوری مخاطب بر میزان ارزش صدق تاثیر به سزایی داشته باشد. شایان ذکر است با توجه به گسترده بودن مفهوم و مصادیق مرتبط با ابژه دیداری، مصادیق مورد نظر ما در این پژوهش، آثار گرافیکی اعم از مضامین علمی، فرهنگی، هنری یا تجاری است. در این بررسی مشاهده شد که چگونه برخی اصول و مبانی ادراک دیداری در حوزه عصب زیبایی شناسی مانند اصول «تداوم خوب»، «جداسازی»، «تقارن» و «تغییر اوج» در فرایند طراحی گرافیکی می توانند موجد افزایش ارزش صدق انواع مدالیته دیداری شوند و کاربرد آگاهانه آنها با علم به تاثیرات عمیقی که این اصول بر چگونگی ادراک دیداری مخاطب دارند، می تواند کیفیت طراحی و میزان جذابیت یا تاثیرگذاری حسی و به تبع آن مدالیته دیداری آثار را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.