بررسی تاثیر سناریوهای آبخیزداری بر دبی و رسوب با استفاده از مدل SWAT در مناطق خشک و نیمه خشک

سیل و فرسایش خاک از مهم ترین مشکلات حوزهای آبخیز کشور است که باعث هدر رفت خاک، کاهش حاصلخیزی خاک، کاهش پوشش گیاهی، افزایش رواناب و سیلاب های شدید می گردد. عملیات های آبخیزداری شامل عملیات بیولوژیکی و میکانیکی می شوند که باعث حفاظت آب و خاک می شود، ولی برای این که مشخص شود در یک منطقه کدام روش و چه تعداد سازه تاثیرگذارتر است، نیاز به بررسی دارد. در این تحقیق برای بررسی تاثیر طرح های آبخیزداری بر فرسایش و رسوب در حوزه آبخیز رودخانه سرباز استان سیستان و بلوچستان از مدل هیدرولوژیکی SWAT و سناریوسازی ساخت سازه های آبخیزداری در آبراهه ها استفاده شد. پس از آماده سازی مولفه ها و داده های ورودی، مدل برای یک دوره 17 ساله (1999تا 2016) واسنجی شد. سپس طی یک دوره پنج ساله (2017 تا 2021) صحت سنجی گردید. نتایج آنالیز حساسیت نشان داده پارامترهای آلفا در جریان برگشتی و  شماره منحنی اولیه برای شرایط رطوبتی متوسط در روش SCS بیشترین تاثیر را در واسنجی و صحت سنجی شبیه سازی داشته اند. نتایج بدست آمده از واسنجی رواناب با ضریب نش-ساتکیف 76/0 و ضریب تبیین 86/0 و برای رسوب به ترتیب 53/0 و 58/0 بدست آمد. نتایج سناریو تاثیر سازه های آبخیزداری نشان دهنده کنترل نزدیک 15 درصد رسوب و تاییدکننده آن است که اقدامات آبخیزداری قادرند رواناب، فرسایش خاک و انتقال رسوب در منطقه را کاهش داده و کنترل نمایند. در این میان توجه به مسایل مالی طرح را باید در انتخاب سناریوهای آبخیزداری نیز در نظر داشت.