بازتاب خشونت خانوادگی در قصه های عامه رایج در فرهنگ بختیاری

در قصه ‏ها، از طریق الگوسازی نمادین، نگرش ‏های مختص به خشونت خانوادگی، به مخاطب انتقال داده می ‏شود؛ بنابراین با بررسی آن ‏ها، می‏ توان به نگرش ‏های مختلف درباره خشونت دست یافت. هدف از انجام این پژوهش نیز بررسی خشونت خانوادگی، انواع، علل و عوامل کنترل آن، در قصه‏ های عامه بختیاری براساس نظریه‏ های روان‏شناسان اجتماعی (با تاکید بر نظریه معتقدان به منشا اجتماعی پرخاشگری و یادگیری اجتماعی) است. روش گردآوری مطالب، اسنادی و جامعه آماری پژوهش، 139 قصه عامه مکتوب در فرهنگ بختیاری است. بعد از استخراج صحنه ‏های خشونت‏ آمیز، براساس چهارچوب نظری و اهداف پژوهش، آن‏ ها را در چند مقوله کلی و  اصلی طبقه ‏بندی کرده و در ادامه پس از شمارش و درصدگیری هر مقوله و زیرمقوله، به بررسی کیفی آن‏ ها پرداخته ‏ایم. نتایج پژوهش نشان ‏دهنده این است که در این قصه‏ ها، بیشتر خشونت ‏های کلامی روانی بازتاب یافته است و اعضای خانواده به دنبال وارد کردن آسیب ‏های روانی و به مخاطره افکندن وجهه دیگری بوده ‏اند. عامل خشونت‏ های خانوادگی، بیشتر همسر/مادر و قربانی آن‏ ها، بیشتر شوهر/پدر و دختر/خواهر بوده است. در این قصه‏ ها، عوامل اجتماعی و فرهنگی (مردسالاری، طمع، فریب، دروغ و خیانت) و روانشناختی (احساس حقارت، ناکامی و عصبانیت)، بیشترین نقش را در ایجاد خشونت‏ های خانوادگی داشته‏ اند. در این قصه‏ ها، دو نوع نگرش منفی و مثبت به خشونت خانوادگی وجود داشته است. در برخی از قصه‏ ها، افراد خطاکار، با رفتار به شدت پرخاشگرانه مجازات شده‏ اند که نگرش به این نوع خشونت‏ ها، مثبت بوده است‏. این امر سبب می‏ شود مخاطب به این نتیجه برسد که در برابر خطای دیگران، خود نیز رفتارهای پرخاشگرانه انجام دهد؛ بنابراین چنین نگرشی، می‏ توان باعث افزایش پرخاشگری شود.