تربیت اسلامی؛ فرایند پژوهش و پیش فرض های آن

دغدغه ‎ی دینی‎ سازی علوم انسانی، ایجاب می‎کند در هر یک از آن‎ها شاخصه‎ هایی عینی، برای اسلامی‎سازی ارایه شود. علم تربیت نیز از این قاعده مستثنی نیست. در این میان توجه به فرایند کلان پژوهش، مهمترین عامل در اسلامی‎سازی این علم به نظر رسید چرا که به وسیله‎ ی آن نه تنها تبیین نسبت علمی‎ بودن و دینی‎بودن تربیت اسلامی ممکن می‎شد بلکه پاسخگویی به مسایلی، همچون رابطه‎ ی وحی، عقل و تجربه، جایگاه کارآمدی و رابطه‎ ی عناصر تربیتی با یکدیگر نیز، ممکن می‎شد. در مقاله‎ ی پیش‎رو فرایند پژوهش در تربیت اسلامی و پیش فرض‎ های آن بر اساس ملاک‎های فلسفی و وحیانی علم به روش ترکیب نظریات مورد واکاوی قرار گرفت و روشن شد که فرایند آن متشکل از دو مرحله‎ی نظریه‎ پردازی و ارزیابی نظریه‎ است. نظریه‎پردازی، در گام اول ناظر به اهداف تربیتی بوده و پس از بررسی مبانی، اصول و سایر عناصر تربیتی به نظریه ‎پردازی در رابطه با مسایل تربیتی ختم می‎شود. علمی بودن این نظریات در گرو واقع ‎نمایی، تفاهم‎ پذیری، تعمی م‎پذیری و انسجام است و دینی بودن آن‎ها در گرو احراز استناد آن‎ها به وحی. از همین رو تکیه به وحی به عنوان تنها منبع دست‎یابی به اهداف تربیتی در اولین گام پژوهش، به عنوان اصلی‎ترین عامل دینی‎ سازی این علم به‎ شمار رفته و تکیه بر اهداف تربیتی وحیانی در بررسی مبانی و سایر عناصر تربیتی با کمک عقل و تجربه تضمین کننده‎ ی این امر نسبت به سایر اجزای تربیت اسلامی به‎ شمار می‎رود. با توجه به این نکات معیار‎های استناد، کارآمدی و انسجام درونی و بیرونی را به عنوان معیار‎های ارزیابی نظریات در تربیت اسلامی معرفی کردیم.