تفسیرپذیری مدل‏‏ های با متغیر وابسته گسسته در ارزش‏ گذاری منابع طبیعی: مطالعه موردی ارزش‏‏ های تفرجی دریاچه آویدر شهرستان نوشهر

اعمال سیاست ‏های عمومی موثر اغلب مستلزم آگاهی از ارزش ‏هایی است که افراد جامعه برای کالا‏های غیربازاری قایل اند. نیاز به اطلاع از ارزش‏ های غیربازاری منجر به توسعه روش های متنوع ارزش ‏گذاری شده و در این میان، روش ارزش ‏گذاری مشروط (CV) از متداول ترین روش هاست. با این همه، این روش ها مستعد وجود مشکلات متعددند، مشکلاتی که نتایج مطالعات را با ارزش های واقعی منابع متفاوت خواهد کرد. هدف مطالعه حاضر بازتعریف مفهوم کاربردی ضرایب برآوردشده در الگو‏های با متغیر وابسته گسسته و آشکارسازی امکان انجام تفسیر اقتصادی ضرایب در قالب شاخص ‏های مربوط و نیز اندازه گیری اثرات نهایی عوامل در سطوح مختلف متغیر‏های مستقل است. بدین منظور، بررسی ارزش تفریحی دریاچه آویدر در شهرستان نوشهر در سال 1399، با روش ارزش ‏گذاری مشروط و براورد تابع لاجیت، صورت گرفت و عوامل موثر بر تمایل به پرداخت افراد در قالب شاخص ‏های نسبت شانس، نسبت ریسک و اثرات نهایی اندازه گیری و ارایه شد. نتایج نشان دهنده تفاوت هایی جزیی در محاسبات مربوط به «اثر نهایی در سطح متوسط متغیرها» (MEMS) و «متوسط اثرات نهایی متغیر‏های مستقل» (AMES) بود. از این‏ رو، پیشنهاد می شود که به ‏منظور اطلاع دقیق از نتایج اعمال سیاست ها در سطوح مختلف متغیرها، مطالعات حوزه ارزش‏ گذاری منابع طبیعی و محیط زیست با تاکید بر محاسبه شاخص های اثر نهایی با جزییات طرح ‏شده در مطالعه حاضر نیز صورت گیرد. از سوی دیگر، نتایج محاسبات «اثر نهایی در مقادیر مشخص از متغیر مستقل» (MERS) نشان داد که تغییرات مقادیر اثر نهایی در سطوح مختلف مقادیر متغیرها روی می ‏دهد. همچنین، متوسط تمایل به پرداخت استفاده کنندگان برای هر بازدید تفریحی از دریاچه آویدر برابر با 33490 تومان محاسبه شد. این مقدار معیاری از ظرفیت ارزش اقتصادی دریاچه آویدر در بخش ایجاد ارزش های تفرجی بوده و نشان‏ دهنده آگاهی کامل بازدیدکنندگان از اهمیت و ضرورت مناطق تفریحی آبی است.