بررسی کمپوست آزولا ، بیوچارهای آزولا و پوسته برنج، بر بهبود برخی ویژگی های شیمیایی خاک

با توجه به دو معظل زیست محیطی که در سالیان گذشته گریبانگیر استان های شمالی کشور است، شامل حجم بالای پسماند پس از برداشت برنج و رشد بیرویه سرخس آبی آزولا و پسماند حاصل از جمع آوری آن از سطح آب ها، این پژوهش در راستای تولید اصلاح کننده های زیستی حاصل از این پسماندها و بررسی تاثیر آنها در بهبود و تقویت خاک های پیرامون تالاب انزلی انجام گرفت. از این رو کمپوست آزولا، بیوچار آزولا و همچنین بیوچار پوسته برنج به عنوان اصلاح کننده های زیستی تهیه گردیدند. سپس به بررسی تاثیر این سه اصلاح کننده بر برخی ویژگی های شیمیایی و غلظت برخی عناصر در خاک حاشیه تالاب انزلی پرداخته شد.

مواد و روش‎ها: 

از خاک حاشیه تالاب انزلی نمونه برداری شد. تیمارهای اصلاح کننده بیوچار پوسته برنج و بیوچار آزولا به روش پایرولیز در دما و فشار بالا و در شرایط کمبود اکسیژن تولید گردید. پس از تولید تیمارهای اصلاح کننده (بیوچار پوسته برنج، بیوچار آزولا و کمپوست آزولا)، این اصلاح کننده ها در سه سطح صفر (شاهد)، 2 و 4 درصد جرمی، با خاک نمونه برداری شده مخلوط شدند. سپس نمونه ها در ظرف های انکوباسیون در بسته، برای مدت زمان ماند 6 ماه انکوبه شدند. تیمارها در 3 تکرار به صورت آزمایش فاکتوریل (با دو فاکتور) و در قالب طرح کامل تصادفی در گلخانه نگهداری شدند. در پایان دوره انکوباسیون، نمونه ها به آزمایشگاه شیمی خاک انتقال داده شدند. برخی ویژگی های شیمیایی خاک شامل اسیدیته، هدایت الکتریکی، گنجایش تبادل کاتیونی، درصد کربن آلی و فرم قابل دسترس عناصر کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم، فسفر و نیتروژن کل اندازه گیری شد.

تجزیه واریانس داده ها نشان داد، اثر نوع بیوچار، سطوح آن و اثر متقابل آنها بر تمامی ویژگی های مورد بررسی، در سطح 1 درصد معنی دار بود. در بین تیمارهای اصلاحی، تیمار بیوچار آزولا بیشترین میزان فسفر (17 درصد)، نیتروژن (15 درصد)، سدیم (20 درصد)، منیزیم قابل دسترس (28 درصد)، درصد کربن آلی (10 درصد) و pH (یک واحد) را نسبت به سایر تیمارهای اصلاح کننده ثبت نمود. پس از آن کاربرد کمپوست آزولا بیشترین افزایش پتاسیم قابل دسترس (11 درصد)، هدایت الکتریکی (60 درصد) و گنجایش تبادل کاتیونی (23 درصد) را در پی داشت. بیشترین عملکرد تیمارهای اصلاح کننده در سطح 4 درصد جرمی اختلاط شده تیمار با خاک مشاهده شد.

نتیجه ‏گیری:

 با توجه به نتایج این پژوهش می توان دریافت که با استفاده از اصلاح کننده های زیستی همچون انواع زغال های زیستی و کمپوست، علاوه بر کاهش حجم پسماند کشاورزی و تبعات آن (دپو کردن، دفن کردن و آتش زدن)، می توان از این معضلات به عنوان فرصتی در جهت اصلاح، تقویت و بهبود خواص شیمیایی خا ک ها استفاده نمود.