بررسی اثر مدت زمان عصاره گیری و نوع حلال بر میزان ترکیبات فنلی و فعالیت آنتی اکسیدانی گیاه گل انگشتانه ارغوانی (Digitalis purpurea L.)

استخراج ترکیبات شیمیایی از گیاهان تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند روش و مدت زمان عصاره گیری، نحوه آماده-سازی نمونه ها، نوع و غلظت حلال استفاده شده قرار دارد. این تحقیق به منظور بررسی اثر مدت زمان عصاره گیری و نوع حلال بر مقادیر ترکیبات فنلی، فلاونوییدی و فعالیت آنتی اکسیدانی گیاه گل انگشتانه ارغوانی انجام شد.

آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه دانشگاه زنجان در سال 1400 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل دو سطح مدت زمان عصاره گیری (24 و 48 ساعت) به عنوان عامل اصلی و دو سطح حلال های متانول، اتانول و استون (100 و 80 درصد) به همراه شاهد (آب مقطر) به عنوان عامل های فرعی به کاربرده شدند. ارزیابی میزان ترکیبات فنل کل، فلاونویید کل و فعالیت آنتی اکسیدانی انجام گردید. تجزیه داده های حاصل با استفاده از نرم افزار SAS vol.9 و مقایسه میانگین داده ها از طریق آزمون چند دامنه دانکن در سطح احتمال یک و پنج درصد تجزیه وتحلیل شدند. برای تعیین همبستگی میان مولفه ها، ضریب همبستگی پیرسون با استفاده از نرم افزار SPSS vol.20 بررسی گردید.

یافته های پژوهش: 

نتایج نشان داد که میان دو زمان 24 و 48 ساعت عصاره گیری برای استخراج ترکیبات شیمیایی تفاوت معنی داری وجود داشت (P<0.01). بیشترین میزان فنل کل (75/24 میلی گرم گالیک اسید بر گرم وزن خشک) و فعالیت آنتی اکسیدانی (36/71 درصد) با عصاره استونی 80 درصد و بیشترین مقدار فلاونویید کل (03/6 میلی گرم کویرستین بر گرم وزن خشک) با عصاره حاصل از حلال اتانول 80 درصد با 48 ساعت زمان عصاره گیری به دست آمد. در کل، افزایش مدت زمان عصاره گیری از 24 به 48 ساعت روند افزایشی معنی داری را در استخراج ترکیبات فنلی، فلاونوییدی و فعالیت آنتی اکسیدانی موجب شد؛ همچنین همبستگی مثبتی میان محتوای فلاونوییدی (P=0.86) و فنلی (P=0.82) با فعالیت آنتی اکسیدانی وجود داشت.

با توجه به نتایج، افزایش مدت زمان عصاره گیری و نیز استفاده از حلال های هیدروالکلی نسبت به الکل های خالص در استخراج این ترکیبات موثرتر عمل می کنند و می تواند برای رسیدن به یک بازدهی خوب از لحاظ استخراج ترکیبات فنلی به کار گرفته شوند.