عوامل موثر بر سطح فقر و نابرابری خانوارهای شهری و روستایی ایران

اقتصاددانان همواره به دنبال کشف عواملی که فقر را ایجاد می کنند بوده اند، زیرا با درک این عوامل، می توانند جهت کاهش فقر برنامه ریزی نمایند. هدف از این مطالعه برآور خط فقر و عوامل موثر بر آن در سال 1400 است.

در پژوهش حاضر بوسیله داده های طرح هزینه و درآمد خانوارهای شهری و روستایی در سال 1400و با استفاده از سیستم مخارج خطی (LES) خط فقط و شاخص های آن برآورد شده است و عوامل تعیین کننده فقر مورد بررسی قرار گرفت. همچنین تاثیرپذیری احتمال ایجاد فقر از ویژگی های خانوارها به وسیله مدل پروبیت و با نرم افزار Stata ویرایش 17 بررسی شد.

خط فقر برای یک خانوار در سال 1400 معادل 73.980.000 ریال محاسبه شده است. بالاترین کاهش احتمال فقر خانوارها، با میزان تحصیلات سرپرست خانوار مرتبط می باشد. با افزایش هر واحد از سطح تحصیلات، احتمال مواجه با فقر خانوار 23.1 درصد کاهش خواهد یافت. پس از آن، تعداد افراد شاغل در خانوار با کاهش احتمال 19.9 درصد، دارای بالاترین اثر در کاهش احتمال فقر خانوار می باشد. بعد خانوار و برخوردار بودن از بیمه درمانی کمترین اثر را در جلوگیری از فقیر شدن خانوار دارند.

جنسیت سرپرست خانوار در کاهش فقر موثر است. همچنین در خانوارهایی که سرپرست دارای سن پایین تری است، احتمال فقر افزایش می یابد. حمایت بیشتر از جوانان و ایجاد شرایط مساعدتر جهت اشتغال آنها برای کاهش فقر ضروری است. افزایش سطح و عمق پوشش بیمه ای نیز در کاهش فقر موثر خواهد بود.