کاهش تدریجی مصرف آب کشاورزی گامی موثر در سازگاری با کمبود آب در ایران

رشد جمعیت در سال های گذشته، توسعه اقتصادی مرتبط با کشاورزی فاریاب و تغییر رژیم غذایی موجب افزایش شدید مصرف آب در ایران در سه دهه اخیر شده است. مصرف آب در ایران نسبت به آب تجدیدپذیر از چندین دهه گذشته پیوسته بیشتر از 4 برابر حد آستانه شروع تنش آبی رسیده است. برابر نتایج واکاوی ماهواره GRACE 4، مقدار تخلیه سالانه منابع آب های زیرزمینی حدود 9/15 میلیارد مترمکعب برآورد شد که این عدد به اشتباه توسط دیگر متخصصان، 7/4 میلیارد مترمکعب در سال برآورد شده است. در پژوهش حاضر، با استفاده از نتایج ماهوارهGRACE ، کسری مخزن آب های زیرزمینی در سال 1400 تا 1401 بر خلاف مقدار گزارش شده یعنی 143 میلیارد مترمکعب، بیش از 350 میلیارد مترمکعب برآورد شد. در ایران، برای متعادل کردن مصرف آب، در عمل از کاهش مصرف آب پرهیز شده است و در واقع، با ساخت سدهای زیاد و حفر فراوان چاه ها، آب بیشتری از سهمیه محیط زیست مصرف شده است. برای جلوگیری از رسیدن به شروع تنش آبی شدید یا مصرف 60% آب تجدیدپذیر، توصیه می شود که 44% از مصرف آب کشاورزی کاسته شود. این کاهش زیاد، دشواری های بسیار زیادی مانند جلب موافقت و همکاری کشاورزان برای مشارکت در کاهش مصرف آب، تحویل حجمی آب، تامین ارز کافی برای واردات محصول های کشاورزی، ایجاد شغل هایی مستقل از آب و آبیاری برای کشاورزان و افزایش شدید قیمت محصول های کشاورزی را در پی دارد.