گونه شناسی همبستگی نسلی در شهر تهران با تکنیک تحلیل طبقه پنهان

تغییرات ساختاری و فرهنگی سالیان اخیر در ایران، اهمیت بررسی همبستگی های نسلی را دوچندان نموده است. بر این اساس در این مقاله به گونه شناسی روابط میان والدین و فرزندان پرداخته ایم. جامعه آماری این پیمایش مقطعی، زنان و مردان 18 سال و بالاتر در شهر تهران بوده که حداقل یک والد زنده داشته و هم سکنا نبوده اند. 1000 نمونه به شیوه خوشه ای چند مرحله ای از 30 حوزه شهر تهران انتخاب شده و تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از روش تحلیل طبقه پنهان و نرم‏افزار Mplus انجام شده است. یافته ها نشان از وجود چهارگونه همبستگی نسلی در شهر تهران دارد. به طوری که خانواده گرایی دوسویه (زندگی در نزدیکی، تماس مکرر، تایید هنجارهای تعهد خانوادگی، حمایت ابزاری از سوی والدین به فرزندان و فرزندان به والدین، حمایت مالی والدین از فرزندان)، در 1/38 درصد، خانواده گرایی نزولی (زندگی در نزدیکی، تماس مکرر، تایید هنجارهای تعهد خانواده، کمک از والدین به فرزندان)، در 27 درصد، خانواده گرایی صعودی (زندگی در نزدیکی، تماس مکرر، تایید هنجارهای تعهد خانواده و کمک از فرزندان به والدین)، در2/5 درصد و روابط خودمختار (زندگی نکردن در نزدیکی، تماس کم، رد هنجارهای تعهد خانواده، و مبادلات حمایتی اندک) در 7/29 درصد از پاسخگویان گزارش شده است. به طور کلی می توان گفت همبستگی نسلی در شهر تهران از یک الگوی خاص پیروی نکرده و تنوعی از همبستگی نسلی از همبستگی دوسویه تا روابط خودمختار وجود دارد. علیرغم گستردگی خانواده گرایی در شهر تهران، شیوع روابط خودمختار، در حدود یک سوم از پاسخگویان، توجه ویژه و سیاست های بهینه را می طلبد.