تحلیل و تبیین موقعیت جغرافیای تاریخی اردستان به عنوان زادگاه خسرو انوشیروان

شهر اردستان در شمال شرقی اصفهان و جنوب کاشان، در حاشیه کویر مرکزی ایران قرار گرفته است. پیشینه این شهر به عصر اساطیری و کهن تاریخی باز می گردد و یادمان هایی از شخصیت های ایرانی و حتی تورانی در آن برجای مانده است. نام های دستان، رستم، زواره، فرامرز، شیده، کاوه، هرمز و بسیاری از شاهان و پهلوانان اساطیری چون کی خسرو، بهمن پسر اسفندیار کیانی (که با اردشیر هخامنشی یکی دانسته شده)، اردوان اشکانی و قباد ساسانی را در کوی و برزن و محلات مختلف آن می بینیم. در دوره ساسانیان نیز اردستان از جایگاه ویژه ای برخوردار بود، اما به استناد برخی منابع مهم ترین رویدادی که در عصر ساسانی در این شهر اتفاق افتاد، تولد خسرو انوشیروان است. البته علاوه بر این شهر، مکان های دیگری نظیر اهواز، نیشابور، ارمشیر و اسفراین هم به عنوان زادگاه خسرو انوشیروان مطرح گردیده اند. مساله مورد مطالعه پژوهش حاضر شناسایی و ارزیابی موقعیت سیاسی اجتماعی گذشته باستانی اردستان به مثابه زادگاه خسرو انوشیروان در مقام مقایسه با گزینه های مطرح شده دیگر است. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و با اتکا به مطالعات کتابخانه ای و همین طور داده های محلی و منطقه ای، می کوشد به این سوال پاسخ دهد که اردستان چه جایگاهی در دوره ساسانی داشت و آیا می توانست زادگاه خسرو انوشیروان باشد؟ و همچنین اهمیت اردستان نسبت به گزینه های دیگر کدام است؟ یافته های این تحقیق نشان می دهد که با توجه به پیشینه اساطیری و گذشته تاریخی این شهر و نیز به استناد منابع، روایات و آثار تاریخی برجای مانده و همچنین مسیریابی احتمالی حرکت قباد از غرب به شرق کشور، اردستان اصلی ترین گزینه برای این امر به شمار می رود.