تحلیل مروری فرآیند معماری محاسباتی عملکردی (PCA) با تاکید بر عوامل عملکردی و کالبدی

معماری محاسباتی عملکردی، رویکردی هوشمند به فرآیند طراحی بر مبنای عملکرد است که دارای آشفتگی های مفهومی زیادی در بین برخی دانشجویان، طراحان و پژوهشگران است. همچنین، این مفهوم، دارای عوامل مختلفی بسته به موضوع طراحی است؛ که نیاز به بررسی، اولویت سنجی و تحلیل دارد. هدف این مطالعه، تحلیل مروری معماری محاسباتی عملکردی بر مبنای روش های محاسبات تکاملی و ازدحام و تبیین عوامل عملکردی و کالبدی آن است. روش تحقیق این پژوهش با رویکردی کمی- کیفی و جامع نگر، تحلیل محتوای اسنادی بر مبنای ادبیات موضوعی معماری محاسباتی عملکردی است. جامعه آماری این تحقیق، پژوهش های انجام شده از حدود 2002 تا 2021 میلادی و نمونه گیری به صورت هدفمند و با ساختار گلوله برفی است. تحلیل داده ها از طریق بررسی توصیفی و آزمون های همبستگی و شانون بر روی موضوعات و عوامل، انجام شده است. یافته ها نشان می دهد که پژوهش ها در حوزه معماری محاسباتی عملکردی در سه موضوع پوسته، فرم و پیکربندی ساختمان انجام شده که در این میان، سایه اندازی، ابعاد پنجره، جانمایی پنجره و نسبت پنجره به دیوار، از مهم ترین عوامل فرم یابی پوسته ساختمان و طراحی نما، فرم کلی، ارتفاع طبقه و تعداد ساختمان ها از مهم ترین عوامل فرم یابی طراحی مولد فرم ساختمان و موقعیت فضایی، ماتریس مجاورت و شبکه ای از مهم ترین عوامل فرم یابی طراحی مولد پیکربندی ساختمان می باشند. بر اساس یافته ها، نتیجه گیری می شود که معماری محاسباتی عملکردی، به عنوان یک رویکرد طراحی مبتنی بر عملکرد، اشتراک سه مفهوم طراحی مولد، طراحی الگوریتمیک و طراحی پارامتریک، با تمرکز بر ارزیابی و بهینه سازی عملکرد است. همچنین، بر اساس یافته ها، می توان نتیجه گرفت که عوامل فرم یابی، دارای درجه اهمیت های متنوعی بر اساس موضوعات سه گانه هستند؛ که در این بین، موقعیت فضا و ماتریس مجاورت در موضوع پیکربندی، سایه اندازی در موضوع پوسته و شکل کلی بنا در موضوع فرم به عنوان عوامل کلیدی فرم یابی تبیین می شوند.