مطالعه‏ ای تطبیقی در قواعد و سیر رویکردهای تفسیر قانوندرکامن‏ لا، فقه و رویه قضایی

تفسیر قانون در هر نظام حقوقی ضرورتی انکارناپذر است که همواره نقش مهمی در اعمال قانون و اثرگذاری بر حقوق تابعان آن دارد. در نظام‏ حقوقی کامن ‏لا دو رویکرد مهم «لفظی» و «هدف‏ گرا» در برابر یکدیگر قرار دارد که هریک طرفداران خاص خود را داراست. این نوشتار ضمن ترسیم سیر حرکت رویکردی تفسیری در نظام کامن ‏لا به سوی رویکرد هدف‏ گرا و بیان قواعد مهم آن همچون «قاعده رفع نقص» و «قاعده تفسیر طلایی»، با روش توصیفی تحلیلی به بررسی این مساله می ‏پردازد که آیا رویکرد هدف ‏گرا و به ویژه قواعد مورد اشاره، در فقه و حقوق ایران مشابه یا نمونه قابل تطبیقی دارد؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که فقه تقید ویژه‏ ای به «متن» دارد اما با وجود این مباحثی همچون «مقاصد الشریعه» یا عناوین مشابه آن که در کلام و آراء فقها مشاهده می ‏شود قابل تطبیق با رویکرد هدف ‏گرا در کامن ‏لا است. در حقوق و رویه قضایی ایران نیز می ‏توان رویکرد مشابهی را مشاهده کرد که علی ‏رغم پلورالیسم حقوقی بیانگر نوعی حرکت به سمت هدف‏ گرایی است.