تشدید تنش در قره باغ و چالش منافع منطقه ای ایران در سال های 2020 و 2023
جنگ قره باغ در سال 2020 و تحول های بعد از آن به ویژه خروج ارامنه از قره باغ، مسیر بدون بازگشتی را برای منطقه قفقاز جنوبی ترسیم کرد. به طوری که این تحول ها تاثیر چشمگیری بر بازیگران جنوب قفقاز بر جای گذاشت. پرسش اصلی نوشتار این است که جنگ دوم و سوم قره باغ چگونه بر منافع منطقه ای جمهوری اسلامی ایران تاثیر گذاشته است؟ در پاسخ این فرضیه مطرح می شود که براساس جنگ قره باغ در سال های 2020 و 2023 پویایی رقابت، تهدید و افزایش تنش بر ایران افزایش یافته است؛ در حالی که پیدایی فرصت های احتمالی برای ایران چندان آشکار نیست. در این نوشتار از روش پژوهش قیاسی استفاده می کنیم که با کاربرد مدل تحلیلی و رویکرد ژیوپلیتیک در چارچوب مطالعات منطقه ای و در زیر واقع گرایی است. تحلیل داده ها به صورت توصیفی تحلیلی و گردآوری اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده است . یافته های این نوشتار نشان می دهد موازنه قدرت جدید و روابط ژیوپلیتیکی شکل گرفته در منطقه قفقاز جنوبی با به چالش کشیده شدن قدرت روسیه توسط محور جمهوری آذربایجان، ترکیه و اسراییل، به حاشیه رفتن محور غرب، پر رنگ شدن نقش ترکیه و کم رنگ شدن نقش ایران تغییر کرده است. همچنین ایران در دوره هایی از زمان پس از این جنگ ها از نظر ژیوپلیتیک و مولفه های اقتصادی و فرهنگی آن، ژیواکونومیک و ژیوکالچر، با تشدید رقابت و تهدید با ترکیه و اسراییل و همچنین افزایش تنش با جمهوری آذربایجان روبه رو شد که در قالب راه گذر احتمالی زنگزور، طرح یک کمربند و یک راه، راه گذر شمال جنوب، پررنگ شدن تهدیدها بر مبنای پان ترک گرایی/پان آذری گرایی و حضور اسراییل در مناطق آزاد شده قره باغ، نزدیک مرزهای ایران جریان دارد.
-
سرریز تحولات قفقاز جنوبی(2020-2023) بر معادلات غرب آسیا
*، حسین پوراحمدی میبدی
نشریه مطالعات خاورمیانه، زمستان 1402 -
بازی با حاصل جمع صفردر قفقاز جنوبی (با تاکید بر جنگ قره باغ 2020)
*، حسین پوراحمدی میبدی
فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، پاییز 1402