تحلیل روایی بحران اوکراین؛ تقابل روایت‏ها و پادروایت‏ها

مراجعه به روایت‏ راویان از راه ‏های شناخت علت های یک رویداد است. این روش به‏ ویژه برای فهم درگیری‏ های تاریخی و منازعه های شدید که بیشتر، بحران تعریف می ‏شوند، قابلیت و کارایی دارد. در این نوشتار با ترسیم منازعه روسیه و اوکراین به عنوان داستانی روایی، به دنبال تبیین این بحران از مسیر باورهای روایی رهبران دو کشور هستیم. پرسش این نوشتار بر پایه ارتباط میان روایت و پویایی تضاد این است که چه عاملی ناگزیر و طولانی بودن بحران اوکراین را به وجود آورده است؟ با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی جهت‏ دار این فرضیه‏ را به آزمون می گذاریم که تضاد روایت‏ ها به عنوان باورهای هویتی ناسازگار از سوی رهبران روسیه و اوکراین، زمینه اجتناب‏ ناپذیربودن منازعه و قرارگرفتن آن در شمار بحران‏ های طولانی‏ مدت را به وجود آورده است. یافته ‏های پژوهش نشان می‏ دهد که جنگ پیش گیرانه، تهدیدزدایی و ملت‏ گرایی به ترتیب با سه روایت مشروعیت‏ زدایی، منفی‏ سازی و قربانی‏ سازی عناصر داستان پوتین برای توجیه حمله به اوکراین را شکل داده است که در سوی مقابل، زلنسکی با پادروایت‏ های معکوس ‏سازی، حاشیه ‏رانی و غیریت‏ سازی، روایت پوتین را داستانی غیرواقع نشان داده است. تبدیل منازعه دو کشور به بحران اجتناب‏ ناپذیر امروزی و پیش ‏بینی پذیر نبودن سرانجام آن، نتیجه همین تقابل روایی بوده است.