واکاوی مهاجرت پارسیان هند به ایران در دوره پهلوی اول

با تشدید اندیشه ناسیونالیسم پس از جنگ جهانی اول و افزایش سفر و تبادلات فرهنگی، احساسات مشترک میان پارسیان هند و حامیان ناسیونالیسم باستان‏گرا در ایران شدت یافت. پارسیان هند در نتیجه رشد ناسیونالیسم و توجه به مسیله سرزمین و ملیت، به ‏خصوص پس از آغاز جنگ‏های داخلی در هندوستان و تهدید امنیت مالی و جانی خود، به سرزمین اجدادی و امکان بازگشت به آن، بیش از پیش علاقه‏ مند شدند. برای روشنفکران و ناسیونالیست‏های باستان‏گرا‏ی ایرانی، که به دنبال راهبردهای اصلاح اقتصاد و فرهنگ ایران به منظور غلبه بر آنچه آن ها به منزله یک دوره طولانی انحطاط فرهنگی، فقر اقتصادی و ضعف سیاسی تصور می‏کردند، رابطه بیشتر با پارسیان هند و کسب حمایت‏های همه جانبه از سوی آن ها می‏توانست نقش مهمی در غلبه بر این انحطاط ایفا کند. دولت پهلوی اول نیز، متاثر از رویکرد ناسیونالیسم باستان گرا و سیاست اقتصادی خود، به مهاجرت پارسیان هند به ایران علاقه مند گردید. پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به این پرسش اصلی است: رویکرد دولت پهلوی اول و پارسیان هند به مسیله مهاجرت به ایران چه بود؟ یافته‏ های پژوهش، که با تکیه بر منابع دست اول و براساس روش‏های تاریخی صورت گرفته، نشان می دهد به رغم تمایلات نخستین برخی از رهبران پارسیان هند و علاقه رضا شاه و تلاش‏های همه جانبه دولت‏مردان دوره پهلوی اول، موضوع مهاجرت پارسان هند به ایران به دلیل تضاد با سیاست‏‏های بریتانیا در هندوستان، عدم تحقق عدالت اجتماعی مد نظر پارسیان هند در ایران و ساختار دولت مطلقه پهلوی و دوگانگی در میان پارسیان هند، به شکست انجامید.