بررسی تنوع لاین های اصلاحی خیار از طریق تجزیه به عامل ها و تجزیه خوشه ای

یکی از کلیدی ترین نکات در برنامه های به نژادی، استفاده از تنوع ژنتیکی موجود در یک گونه معین است. به منظور مطالعه تنوع ژنتیکی و گروه بندی برخی از لاین های گیاه خیار، تعداد 27 لاین از این گیاه برای 21 صفت مورفولوژیکی با استفاده از روش تجزیه به عامل ها و تجزیه خوشه ای ارزیابی شدند. این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی، در سه ردیف جداگانه و با سه تکرار در دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان انجام شد. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که تفاوت معنی داری بین ژنوتیپ های خیار از نظر تمامی صفات مورد مطالعه وجود داشت. نتایج مقایسه میانگین نیز نشان داد که بعضی از لاین ها از لحاظ عملکرد و سایر صفات مهم نسبت به سایر لاین ها برتری داشتند. تمام صفات بررسی شده به جز صفات طول 15 میانگره ابتدایی (87 درصد)، طول و عرض لوب انتهایی (63 و  61 درصد)، سطح برگ (73 درصد) و وزن تک میوه (26 درصد) از وراثت پذیری عمومی بالایی (90 درصد) برخوردار بودند. تجزیه خوشه ای بر مبنای میانگین داده ها، لاین های مورد مطالعه را در چهار گروه قرار داد. نتایج تجزیه به عامل ها، 8 عامل را معرفی نمود که حدود 88 درصد از تغییرات کل را توجیه کردند، که سهم هر کدام از عامل ها به ترتیب 52/23، 63/12، 81/11، 95/9، 6/8، 34/7، 27/6 و 21/4 درصد بود. به طور کلی، نتایج نشان داد که لاین های L57 و L54 در صفت های وزن کل میوه و تعداد میوه می توانند از جمله لاین های امیدبخش مناسب کاشت در شرایط گلخانه ای معرفی شوند. اطلاعات به دست آمده از این مطالعه می تواند برای معرفی رقم و یا تولید هیبرید در برنامه های به نژادی بعدی مورد استفاده قرار گیرد.