تاثیر اشعه ماوراء بنفش (UV-C) روی پراسنجه های جدول زندگی بید سیب زمینی Phthorimaea operculella Zeller (Lep.: Gelechiidae)

بید سیب زمینی Phthorimaea operculella Zeller (Lep.: Gelechiidae) ، از آفات کلیدی گیاه سیب زمینی در مزارع و انبار های این محصول می باشد. با توجه به این که سیب زمینی یک منبع مهم غذایی انسان به شمار می رود، کنترل این آفت به روش های مختلف و به ویژه غیر شیمیایی مورد توجه محققین می باشد. در این تحقیق اثر اشعه UV-C روی پارامترهای جمعیتی بید سیب زمینی P. operculella در شرایط آزمایشگاهی در زمان های صفر، 4، 6 و 8 دقیقه روی تخم های یک و سه روزه مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده، نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) و نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ)، تحت تاثیر زمان های مختلف پرتو دهی اشعه UV-C در تخم های یک و سه روزه با افزایش مدت زمان پرتو دهی کاهش یافت که این روند کاهشی در تخم های سه روزه بیش تر از تخم های یک روزه بود. پرتودهی تخم های سه روزه آفت با اشعه UV-C و به مدت زمان 8 دقیقه بیشترین تاثیر را در افزایش طول دوره قبل از بلوغ داشت (67/37 روز). کم ترین طول عمر حشرات ماده در تیمار تخم های یک و سه روزه که به مدت 8 دقیقه پرتو دهی شده بودند به ترتیب 58/8 و 38/8 روز بود. کم ترین نرخ خالص تولید مثل (R0) در تخم های سه روزه در زمان های 0، 4، 6 و 8 دقیقه پرتو دهی به ترتیب 54/4، 28/3، 98/0 و 28/0 نتاج ماده/فرد ماده به دست آمد. بیش ترین طول دوره یک نسل (T) در تخم های سه روزه در تیمار 8 دقیقه پرتو دهی 86/42 روز به ثبت رسید. نتایج به دست آمده نشان دهنده اثرات منفی پرتو تابی با اشعه ماوراء بنفش روی پارامترهای زیستی و رشد جمعیت بید سیب زمینی می باشد، لذا پرتو دهی اشعه UV-C در مدیریت تلفیقی این آفت در مرحله انبار داری می تواند مد نظر قرار گیرد.