İlhanlı döneminde Tebriz’de akademik şehir: Rabe Reşidi

Rabe Reşidi, Azerbaycan'ın tarihi ve değerli yapılarından biridir. Aslında yaklaşık 750 yıl önce Tebriz'de Reşidüddin Fazlullah Hemedani tarafından kurulan bir üniversitedir. Sırhab Dağı'nın yamacında temiz ve yüksek bir yerde bulunan bu kompleks,hicri 7. yüzyılın sonu ve 8. yüzyılın başlarında inşa edilmiştir. Büyük tarihçilerin ve dünya seyyahlarının yazılarına göre geniş bir alana ve cami, okul, hastane (Darüşşafa), kütüphane gibi çeşitli yapılara sahipti. Eski şehirlerde olduğu gibi bu kompleksin de geniş bir kalesi varmış. Bu binanın inşası ile ilgili Reşiddin Fazlullah'ın iki oğluna yazdığı mektubun içeriğinden Rabe Raşidi'nin o dönemde her bilimden bir bölümün kurulduğu ve altı bin öğrencinin bulunduğu bir üniversitenin yeri olduğu anlaşılıyor. Kompleksin mevcut giderleri ve çeşitli bilimlerdeki öğrencilerin yaşamları için fon tahsis edildi. Her köşeden büyük alimleri bir araya topladı ve Hindistan'dan, Mısır'dan ve Çin'den elli doktor ve birkaç cerrahı öğretim işleriyle görevlendirdi ve ayrıca onlara makul bir harçlık ayırdı. Rabe Reşidi, kütüphanesi, okulu, camisi, yetimhanesi, hamamı, misafirhanesi, hastanesi, liseleri ve endüstriyel atölyeleri olan küçük bir akademik kasabaydı. Fazlullah Hemedani, bu merkezin masraflarını karşılamak için İlhanlıların farklı yerlerindeki birçok mülkü bağışladı.