بررسی ترکیب گیاهی، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان حوزه آبخیز منطقه کردان، غرب استان البرز، ایران

بررسی فلوریستیک هر منطقه یکی از موثرترین روش ها برای مدیریت و حفاظت از ذخایر زیستی پوشش گیاهی است و نقش مهمی در کنترل فرسایش و احیاء مناطق تخریب شده دارد. شرایط تخریبی در منطقه باعث کاهش گونه های گیاهی با ارزش در فلور منطقه شده است لذا هدف از این پژوهش بررسی ترکیب فلوریستیک، پراکنش جغرافیایی، اشکال زیستی و گونه های انحصاری موجود در حوزه آبخیز منطقه کردان می باشد. بررسی و شناسایی فلور منطقه در مراحل فنولوژی مختلف با گشت زنی صحرایی بین سال های 1398 تا 1400 انجام گرفت. نمونه های گیاهی بر اساس فلورهای موجود در حد گونه شناسایی و بر اساس طول عمر (یک ساله و چند ساله)، فرم رویشی (علفی، بوته ای و درختی)، شکل زیستی به روش رانکایر (همی کریپتوفیت ها، کریپتوفیت ها، فانروفیت ها، کامفیت ها، تروفیت ها)، کلاس های خوشخوراکی (کم شونده І، زیاد شونده II و مهاجم III)، وضعیت حفاظتی (در معرض انقراض، آسیب پذیر، با خطر کمتر و گونه های با کمبود داده) طبقه بندی شدند. همچنین انتشار جغرافیایی و وضعیت گونه ها به لحاظ دارویی بودن و غیر دارویی بودن بر اساس منابع موجود مشخص گردید. در مجموع 151 گونه از 115 سرده  و 28 تیره در منطقه مورد مطالعه شناسایی شد. به ترتیب تیره Asteraceae (کاسنیان) با 24 جنس و 35 گونه، Poaceae (گندمیان) با 13 جنس و 17 گونه و Lamiaceae (نعناعیان) با 13 جنس و 15 گونه جزء بزرگترین خانواده های موجود در منطقه مورد مطالعه بودند. همچنین مهمترین جنس ها مربوط به Astragalus،Centaurea ، Bromus، Salsola، Cirsium و Alyssum  بود. با استفاده از آنالیز کای اسکوئر (χ2) درصد گونه ها در هر یک از طبقات شکل های زیستی با طیف های نرمال رانکایر و برخی مطالعات انجام گرفته در مناطق مجاور مقایسه شد. نتایج نشان داد که طیف شکل های زیستی در این مطالعه نشان دهنده اقلیم کوهستانی و سرد و خشک با تابستانی گرم و خشک و زمستانی نسبتا سرد با غالبیت شکل زیستی همی کریپتوفیت (46 درصد از گونه های شناسایی شده) و سپس شکل زیستی تروفیت ها (32 درصد از گونه های شناسایی شده) بودند. نتایج همچنین نشان داد که اثر اقلیم و فعالیت های انسانی مانند چرای شدید دام باعث کاهش فانروفیت ها از 46 به 5 درصد و نیز افزایش شکل زیستی تروفیت از حدود 13 درصد به 32 درصد و همچنین شکل زیستی همی کریپتوفیت از 26 به 46 درصد در مقایسه با طیف نرمال رانکایر شده است. از این تحقیق می توان نتیجه گرفت که همی کریپتوفیت ها و فانروفیت ها به ترتیب بیشترین و کمترین درصد از شکل های زیستی منطقه مورد مطالعه (ناحیه رویشی ایرانی تورانی) را به خود اختصاص می دهند.