مدل سازی رویشگاه بالقوه گیاه آنغوزه (Ferula assa-foetida) با استفاده از مدل حداکثر بی نظمی در استان اصفهان

آنغوزه به عنوان یکی از مهمترین گیاهان دارویی و صادراتی ایران، اهمیت زیادی در معیشت جوامع محلی بهره بردار و صنایع دارویی دارد. بهره برداری بی‏رویه از رویشگاه‏های این گیاه و خشکسالی های اخیر موجب کاهش تراکم بوته‏ و نهایتا انقراض این گونه در آینده ای نزدیک خواهد شد. این پژوهش به منظور شناسایی رویشگاه‏ های بالقوه این گونه در استان اصفهان به کمک مدل سازی پراکنش گونه ای انجام شد .بدین منظور طی 3 سال بازدیدهای میدانی داده‏های 88 مکان حضور گونه مورد مطالعه جمع آوری شد. در فرایند مدل سازی اطلاعات فیزیوگرافیکی (شیب، ارتفاع، جهت) و 19 متغیر اقلیمی مورد استفاده قرار گرفتند. نقشه پراکنش بالقوه گونه آنغوزه با استفاده از مدل حداکثر بی نظمی و سیستم اطلاعات جغرافیایی تولید شد. نتایج حاصل از ارزیابی مدل نمایانگر عملکرد مناسب مدل با مقدار AUC معادل 962/0 بود. تحلیل اهمیت متغیرها با استفاده از آزمون جک‏نایف بیانگر آن است که درصد شیب، دامنه تغییرات سالانه دما، بارندگی سالانه و میزان بارش سردترین فصل به ترتیب بیشترین تاثیر را در پراکنش گونه دارا هستند. با توجه به منحنی های پاسخ به عوامل محیطی، احتمال حضور گیاه آنغوزه در مناطقی با شیب‏ بیشتر از 70 درصد، دامنه تغییرات سالانه دما از حدود 37 تا 43 درجه سانتی گراد، بارش سالانه و بارش سردترین فصل سال به ترتیب با مقادیر حدود 70 و 40 میلیمتر بیشتر است. بر مبنای نتایج بدست آمده در مجموع حدود 7 درصد از رویشگاه‏های استان اصفهان بویژه در مناطق نیمه بیابانی و استپی برای رویش آنغوزه مطلوب می‏باشند که این نتیجه در تصمیم گیری برای احیای رویشگاه ‏های آنغوزه و توسعه کشت از اهمیت بسیاری برخوردار می‏باشد.