برآورد اجراء (کو) واریانس و پارامترهای ژنتیکی برخی صفات مرتبط با رشد در گوسفند نژاد بلوچی با در نظر گرفتن اثر ژن های وابسته به جنس

از داده های شجره و وزن مربوط به 13633 بره نژاد بلوچی حاصل آمیزش 308 قوچ و 3747 میش که در مرکز اصلاح نژاد دام شمال شرق کشور طی سال های 1368 تا 1400 ثبت شده بود، استفاده گردید. شش مدل حیوانی شامل اثرات ثابت (سال، ماه، نوع تولد، جنس بره و سن میش) و ترکیب های متفاوتی از اثرات تصادفی به کار رفت. بررسی اثر سازه های غیر ژنتیکی موثر بر صفات با رویه GLM نرم افزار SAS و برآورد اجزاء (کو)واریانس با نرم افزارWombat انجام شد. تمام اثرات ثابت بر صفات اثر معنی دار داشتند ("P<0.001"). مدلی که شامل اثر ژنتیکی افزایشی مستقیم آتوزومی، ژنتیک افزایشی کروموزوم وابسته به جنس، اثر افزایشی مستقیم مادر بود و بین اثر افزایشی مستقیم و اثر ژنتیک مادری کوواریانس وجود داشت، به عنوان بهترین مدل برای انجام تجزیه و تحلیل ژنتیکی برای تمام وزن ها استفاده شد. برای صفات وزن تولد، سه، شش، نه ماهگی و یک سالگی وراثت پذیری مستقیم آتوزومی به ترتیب 16/0، 34/0، 41/0، 49/0 و 56/0، وراثت پذیری مستقیم وابسته به جنس به ترتیب 004/0، 0، 0، 007/0 و 005/0 و وراثت پذیری مادری به ترتیب 34/0، 38/0، 32/0، 32/0 و 36/0 برآورد شد. ژن های وابسته به جنس، اثرگذاری ناچیز و نزدیک به صفر بر وزن بدن در سنین آغازین و اثرگذاری قابل توجه تری بر وزن های بدن در سن های بالاتر دارند. پیشنهاد می شود برای تجزیه ژنتیکی صفات رشد، مدل حیوانی به کار برده شود که قادر به جداسازی واریانس ژنتیکی افزایشی کل به سه جزء اتوزومال، وابسته به جنس و مادری باشد تا بتواند در انتخاب ژنتیکی بطور موثرتری عمل کند.